“Lady Cortisol” του Μισέλ Φάις

Τι απαντά ο άνθρωπος στο ερωτηματολόγιο της ζωής, όταν διχάζεται τόσο ανάμεσα στην ερώτηση και την απάντηση, όσο και ανάμεσα στις ποικίλες ερωτήσεις;

Θρακικός στη χόβολη: Μισέλ Φάις “Lady Cortisol” εκδόσεις Πατάκη 2016

Πριν το διαβάσω:

Γιατί το διάλεξα; Επειδή η γραφή του Φάις είναι πάντα ερεθιστική, όσο και δύσκολη. Κι επειδή είχα καιρό να διαβάσω έργο-του (“Κτερίσματα”), είπα να δω αν συνεχίζει με τον ίδιο ρυθμό σε κάτι πιο μικρό, μια νουβέλα 120 σελίδων παραδείγματος χάριν.

Καθώς το διάβαζα:

            Ο Φάις ξεκίνησε από τον μεταμοντέρνο λόγο της “Αυτοβιογραφίας ενός βιβλίου” και σιγά σιγά το έχει γυρίσει στον μοντέρνο (εσωτερικό) μονόλογο που προσπαθεί να ανασυστήσει τον εσωτερικό κόσμο του αφηγητή ή του πρωταγωνιστή.

            Εδώ βέβαια ο εσωτερικός μονόλογος έχει πάρει άλλες διαστάσεις, αυτό του θεατρικού μονολόγου, εμπλουτισμένου με διαλογικά στοιχεία σε ένα συνεχές κατεβατό μίας και μόνης παραγράφου. Ουάου, φαίνεται χαοτικό και ατελείωτο. Ένας αόριστος, αόρατος και ανώνυμος αφηγητής απευθύνεται σε δεύτερο πρόσωπο σε μια γυναίκα, την αποκαλούμενη ανάμεσα σε άλλα Lady Cortisol, την οποία ρωτά 28 ερωτήσεις (όπου η τελευταία ταυτίζεται με την πρώτη σε έναν φαύλο κύκλο) ένας άλλος, αφανής ψυχολόγος / ανακριτής / φωνή συνείδησης. Έτσι, ευτυχώς, το αχανές κείμενο διασπάται σε ανάλογες επιμέρους ενότητες, στις οποίες στην ουσία παρακολουθούμε τις απαντήσεις της γυναίκας. Κι οφείλω να αναγνωρίσω ότι ο συγγραφέας δείχνει μαεστρία στο πώς συναρμόζει σε ένα ενιαίο σύνολο αυτό το παραλήρημα, που στηρίζεται μεθοδικά στη σύζευξη τριών προσώπων, στις ερωταπαντήσεις, στη ροή της συνείδησης, στην απουσία ιστορίας…

            Χαρακτηριστικό αυτής της γραφής είναι η συσσώρευση λέξεων, φράσεων, μικροπράξεων, αναμνήσεων και σκέψεων, καθώς απουσιάζει η πλοκή με αλληλουχία νοημάτων. Αυτές οι παρατακτικά τοποθετημένες ψηφίδες ανακλούν το μύχιο είναι, σε ένα ενίοτε ονειρικό πλαίσιο, που αλλοιώνει το καθαρό είδωλο του ανθρώπου. Ωστόσο, το οικοδόμημα τραντάζεται γιατί ο συγγραφέας δίνει την αίσθηση ότι παρασύρεται από την ποιητική ροή, κλείνεται κρυπτικά και εσωστρεφώς στον κόσμο-της και περιδινείται στον χείμαρρό-της, μέσα στον οποίο κυματίζουν διάφορα υλικά, που αποσκοπούν στην ψυχική απόδοση μέσα από παφλασμούς λέξεων και εικόνων, παρά μέσα από την εξωτερική πραγματικότητα που αποτυπώνεται στο εσωτερικό είναι.

Με αυτόν τον τρόπο, η νουβέλα αποκτά θεατρικότητα, που μετατρέπει τον μονόλογο σε δυνάμει διάλογο, ο οποίος ενσωματώνει δύο είδη πολυφωνικότητας: αφενός των προσώπων κι αφετέρου της ίδιας της απαντώσας, που μοιράζεται σ’ αυτό που ήθελε να απαντήσει και σ’ αυτό που απαντά, σ’ αυτό που σκέφτεται και σ’ αυτό που λέει, σ’ αυτό που ήρθε στον νου-της και σ’ αυτό που έφτασε στο στόμα-της. Δείχνει, λοιπόν, έτσι, τον αποσπασματικό και συχνά διχασμένο εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, που συνάμα φοβάται και ωρύεται, ελπίζει και προσδοκά, αισθάνεται και σκέφτεται.

Κέντρο δηλαδή του κειμένου του Φάις είναι ο άνθρωπος, ο αόριστος, ο μέσος, ο καθημερινός άνθρωπος, καθώς σε διάφορα έργα-του μικρόκοσμοι ανθρώπων κινούνται σε ένα άχρονο περιβάλλον, διαχρονικό και παγκόσμιο, που απηχούν μερικές φορές και ιστορικά συμφραζόμενα. Ο άνθρωπος λοιπόν, που αντικατοπτρίζει η γυναίκα, είναι διττός και αντιφατικός, δεν έχει απόλυτες βεβαιότητες αλλά διστάζει σε κάθε-του κίνηση και λέξη, προσαρμόζεται σ’ αυτό που ζει και σ’ ό,τι τον πλησιάζει με επισφαλή βήματα…

           

Αφού το διάβασα:

            Τελικά μήπως και οι τρεις εμπλεκόμενοι είναι ένας; Μήπως δηλαδή πρόκειται για απορίες που ο αφηγητής θέτει στον εαυτό-του σαν να τον ρωτά ένας άλλος; Και μέσα από αυτές δείχνει τα δια-φυλικά, δι-ατομικά, δια-προσωπικά χαρακτηριστικά-του;

[Το κείμενο συνοδεύεται από εικόνες που βρήκα στα:  heroeswiki.com, jacksonupperco.com,  mosnarcommunications.com,  www.woman-elanvital.com  και  traducaodonovomundodefendida.wordpress.com]

Πατριάρχης Φώτιος