Friday, March 08, 2013

“Διασυρμός” του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη

Ένα τέτοιο μυθιστόρημα ή θα φανεί ότι αποδίδει την πραγματικότητα εικονοκλαστικά ή ότι αποβαίνει ένα ελιτίστικο κλειστό σύνολο. Ένας χείμαρρος λόγων έργων ονομάτων στιγμών σκέψεων ατακών μουσικών μπορεί να σε πνίξει ή μπορεί να σε ποτίσει. 


Καφές Intercontinental:
Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης
“Διασυρμός”
εκδόσεις Εστία
2012 

            Όποιος μπει στο μυθιστόρημα του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη με παραδοσιακές επιδιώξεις θα βγει αμέσως άπραγος και αμήχανος, καθώς το κείμενο δεν διακρίνεται για την αφηγηματική-του συμβατικότητα. Όχι ότι συναντά κανείς ύφανση λόγου που δεν έχει ξαναδεί, αλλά αυτό δεν παύει να κάνει το εγχείρημα αντικομφορμιστικό και ακροβατικό.
            Δυο φίλοι, ο Νίκος Βελής και ο Μάνος Γιαννόπουλος, ποιητές κατά βάση, βρίσκονται στο κέντρο της δράσης, και δίπλα-τους μια ιστορικός η Όλγα Ροδοπούλου, ένας αυτόχειρας με το όνομα Λιάγκος Λάμπρου κ.ά. Η περιδιάβασή-τους στις αξίες και στις λέξεις είναι και το τελάρο πάνω στον οποίο κεντάει ο συγγραφέας ένα λεκτικό συνονθύλευμα, σκόπιμα παρωδιακό και απείθαρχο, σκόπιμα σουρεαλιστικό και ανατρεπτικό.
Πρόκειται για έναν καταρράκτη μικρών λεπτομερειών, ένα αμάλγαμα πραγματολογικών στοιχείων, ένα πάτσγουορκ ήχων και εικόνων. Όσα ακούγονται τίθενται πάνω από τον παρονομαστή της παρωδίας ονομάτων, στιγμών, βιβλίων, ενός αδιάλειπτου παιχνιδιού με τις λέξεις που έλκονται και απωθούνται βάσει ακουστικών φωνητικών συγγενειών, ενός φλερτ με τις λεττριστικές πρακτικές μέσα στη χώρα του υπαρκτού σουρεαλισμού, ενός διακειμενικού πεδίου ατελείωτων παραπομπών και σημάνσεων. Το ύφος του Μπαμπασάκη ανακατεύει στο χωνευτήρι-του το προφορικό και το αθυρόστομο με το λογοτεχνικό και το επιγραμματικά βαθυστόχαστο, με συσσωρεύσεις, απανωτές επαναλήψεις, αναδιπλώσεις και λεκτικά τσαλιμάκια που ερωτοτροπούν με τον ρυθμό της ποίησης και τον αχό του προφορικού λόγου.
Το ξεχαρβάλωμα της αφήγησης και της γλώσσας αντιστοιχεί στη διάλυση της ζωής των πρωταγωνιστών, στην μποέμ πορεία-τους που αντικατοπτρίζει και την παράλογη, ευδαιμονιστική και ασύδοτη ελληνική πραγματικότητα. Ο διασυρμός δεν αφορά μόνο τον Νίκο και τον Μάνο, που θέλουν να ζουν πληθωρικά και αχόρταγα, αλλά εντέλει βιώνουν ένα εξωτερικό και εσωτερικό χάος που τους αφήνει κενούς. Αφορά και όλα τα πιστεύω του ανθρώπου που δεν μπορούν να σώσουν την ψυχή-του, αφού αυτός μένει εκκρεμής και ανέστιος.
Εκκρεμής όμως και ανέστιος μένει και ο αναγνώστης που ψάχνει την έξοδο από αυτόν τον λαβύρινθο για να βρει στο χάος ένα ή πολλά νοήματα ή έστω ενδείξεις για την απουσία νοήματος. Συναντά αντίθετα ένα ποτ-πουρί φράσεων και επεισοδίων που στην υπερβολή-τους, στην απίστευτη διακειμενική χρήση τσιτάτων και παραπομπών δείχνουν μια τάση επιδειξιομανίας, αταίριαστη για την εποχή-μας, όσο κι αν ο μεταμοντέρνος αχταρμάς την ευνοεί, έναν ναρκισσισμό που φαίνεται -αν δεν είναι- κούφιος και οιηματικός.
Δείτε και την αντίθετη άποψη: librofilo.blogspot.com.
[η φωτογραφία κορυφής προέρχεται απο το www.iann,net, ενώ οι επόμενες με τη σειρά παρουσίασης από τα: www.stuckism.com, www.jillault.com, sonalsingh1.blogspot.com και www.slate.com]
Πατριάρχης Φώτιος

26 comments:

Πανταγκρυέλ said...

A, ναι, συμφωνούμε, Πατριάρχα. Ως πότε πια οι εμμονές με τον Καρούζο, τις λεκτικές εξυπνάδες, τα "ουίσκυ" (με "υ" γιατί είναι πιο γαμάτο έτσι) και τη "χαμένη γενιά του '80"; Όλες οι γενιές θεωρούν εαυτές χαμένες. Βαρεθήκαμε εδώ και δέκα χρόνια τέτοιες γραφές. Παρακάτω.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Πανταγκρυέλ,
θημήθηκα τώρα που το λες τη "Φυλή των Happy Few" του Μπαμπασάκη...
Κάπου θεωρεί ότι το ύφος θα τον κάνει να ισοφαρίσει όσα χάνει με τις αφηγηματικές-του ακρότητες, κάπου πιστεύει ότι η ποίηση είναι το βασικό μέρος σε κάθε πεζογράφημα, κάπου ότι η συσσωρευμένη πολυμάθεια θα αποτελέσει μεταμοντέρνα διακειμενικότητα... δεν ξέρω τι να πω!
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Γιατί τα λέτε αυτά; Εγώ κοίταξα στη βιβλιονέτ και είδα να υπάρχουν, ήδη, ένα σωρό καλές κριτικές. Αυτό, πείτε μου, τι σημαίνει;

Ελ,Ελ

Πανταγκρυέλ said...

Τι να σημαίνει; Ότι κάποιος έχει διαφορετική άποψη από την άποψη ορισμένων κριτικών. Πρώτη φορά είναι ή τελευταία; Μην άγχεσθε.

Στέργιος said...

Αυτή φυλή των Happy Few φαίνεται ότι απολαμβάνει και ποίηση Κ. Μπογδάνου ("επιθετική ποίηση με τσογλανιά")

Anonymous said...

Δεν έχω λόγους για να άγχομαι, Πανταγκρυέλ. Ρωτάω για να μαθαίνω. Και για πείτε μου, αν θέλετε, πώς επηρεάζεται η πορεία ενός βιβλίου; Από τι εξαρτάται;

Ελ,Ελ

NYT Review of Books said...


Έλεος πια μ' αυτή την απουσία νοήματος!
Αναρωτιέμαι γιατί γράφουν, λοιπόν. Για να μας πουν ότι δεν έχουν τίποτε να πουν;

Μεταμοντέρνος αχταρμάς, καλά το λες!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελ,Ελ,
πάνω στην επισήμανσή-σου μπορώ να πω δύο πράγματα:

1. φυσικά μπορεί κανείς να διαφωνεί με τη γνώμη των άλλων (άλλωστε παραπέμπω και στον librofilo) και να υποστηρίζει την άποψή-του, χωρίς να φοβάται τη χλεύη της πλειονότητας ή χωρίς να είναι αυτή η τελευταία αναγκαστικά κι εκείνη που έχει δίκιο.

2. όσο κοίταξα κι εγώ στη biblionet, δεν είδα καμιά κριτική είτε που να αναλύει και να αξιολογεί το κείμενο ή που να εκπορεύεται από την πέννα ενός καθιερωμένου κριτικού. Πιο πολύ παρουσιάσεις και δοκιμιακές δοκιμές είδα.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

NYTimes,
η απουσία νοήματος δεν είναι αυτή καθαυτή πρόβλημα.
Θυμίζω το "Κιβώτιο" του Αλεξάνδρου, όπου το κενό αναδεικνύει τη ματαιότητα πολιτικών και ατομικών επιλογών.
Αλλά φυσικά ο τρόπος που θα το χειριστεί κανείς καταξιώνει ή απαξιώνει το θέμα.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Ναι, Πατριάρχη Φώτιε, έτσι ακριβώς είναι. Απλώς, κάποια πράγματα ίσως πρέπει να διευκρινίζονται, επειδή τα ευκόλως εννοούμενα, τελικά, καθόλου δεν εννοούνται. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις.

Ελ,Ελ

Anonymous said...

Εγώ το διάβασα γιατί μου άρεσε το εξώφυλλο. Δεν έχω ξαναδιαβάσει Μπαμπασάκη.
Αναρωτιέμαι όμως, πήρε άδεια από όλους αυτούς που αναφέρει στο βιβλίο; Είναι μεγάλη αυτή η συζήτηση, αλλά με τον τρόπο που τους χρησιμοποίησε στο βιβλίο, το βρήκα ανήθικο.

Δανάη Σοφιανού

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δανάη,
τα όρια μεταξύ λογοκλοπής και διακειμενικού δανεισμού είναι διάτρητα.
Ωστόσο, νομίζω ότι δεν υπάρχει σ' αυτήν την περίπτωση ανηθικότητα, αφού η τέχνη χρησιμοποιεί συχνά παραπομπές, ρητές ή άρρητες, σε άλλα έργα.
Κι αυτό το λεκτικό αμάλγαμα του Μπαμπασάκη δεν κρίνεται, κατά τη γνώμη-μου, απρεπές. Τουλάχιστον σ' αυτό δεν έχω να τον κατηγορήσω.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Δεν μιλάω για λογοκλοπή αλλά για ανήθικες αποκαλύψεις. Ρώτησε εκείνους που ''διασύρει'' προτού το κάνει; Αμφιβάλλω.
Δεν είναι λογοτεχνικό το ζήτημα.

Δανάη

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δανάη,
εξήγησέ-μου/μας,
γιατί δεν ξέρω το πραγματολογικό υλικό πανω στο οποίο στηρίζεται το έργο.
Εγώ το εξέλαβα σαν μια μυθοπλαστική επινοημένη πραγματικότητα (με πολλές παραπομπές), αλλά εσύ υπονοείς συγκεκριμένα πρόσωπα και γεγονότα. Ή κάνω λάθος;
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Αναγνωρίζω όλα τα πρόσωπα στο κεφάλαιο ''Καυτός Ρεαλισμός'', ας πούμε!

Δανάη

ΝΥΤ Review of Books said...

@ Πατριάρχη: Η ματαιότητα ΕΙΝΑΙ νόημα!

Anonymous said...

Δύο σε ένα. Τρολάρισμα μαζί με διαφήμιση α λα Εσπρέσσο, Σταρ τσάνελ κλπ. Για το "Δανάη" λέω.
Η δυσωδία της εγγενούς παρακμής.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Μα τότε, NYTimes,
δεν υπάρχει κανένα έργο που να μην έχει νόημα!
Πατριάρχης Φώτιος

NYT Review of Books said...

@ Πατριάρχη:

Τι θέλω να πω: ένα μυθιστόρημα σαν το Κιβώτιο νοηματοδοτεί με συμβολικό τρόπο μια συνθήκη, και τής αποδίδει κενό και ματαιότητα. Αποδίδει δηλαδή ένα νόημα και μάλιστα τραγικά έντονο.

Σκέφτομαι και τα έργα του Μπέκετ π.χ. Εκφράζουν,νομίζω, την άγρια ερημία της ύπαρξης μέσα σ' ένα αδιάφορο σύμπαν και την κωμικοτραγική ματαιότητα τής προσπάθειας νοηματοδότησης του ανθρώπινου βίου. Έχουν λοιπόν αυτό το βαθύτατο νόημα, κατά τη γνώμη μου.

Αντίθετα, μυθιστορήματα σαν αυτό που παρουσιάζεις -αν κατάλαβα καλά, διότι δεν το έχω διαβάσει- μας λένε: "αυτό που λέω,είναι μόνον αυτό που λέω, δεν έχω τίποτε άλλο να πω" -συγγνώμη για την ταυτολογία, δεν βρίσκω άλλον τρόπο να εκφράσω τη σκέψη μου.

Ελπίζω η απάντησή μου να έχει κάποιο νόημα.

Πάπισσα Ιωάννα said...

NYTimes,
νομίζω ότι η διάκρισή-σου αναφέρεται στην τέχνη για την τέχνη που ομφαλοσκοπείται και στον κοινωνικό χαρακτήρα μιας τέχνης που προσεγγίζει τον άλλο και τον αγγίζει.
Εγώ με βάση το νόημα έθετα στο τραπέζι της συζήτησης τη διάκριση μεταξύ μοντερνιστικής αναζήτησης ενός νοήματος που κάπου υπάρχει αλλά δεν φαίνεται, και της μεταμοντέρνας αίσθησης ότι δεν υπάρχει κανένα νόημα.
Ο διάλογος πάντα λύνει τις απορίες των μονολόγων.
Έρρωσο
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

πιο απλά:
Ο Αλεξάνδρου και ο Μπέκετ "απέδειξαν" (λογοτεχνικά) οτι πράγματα τοσο μεγαλα, μεγιστα ως προς το ν ό η μ α,όπως οι εμφυλιοι πόλεμοι,οι αιματηροί αγώνες για το σοσιαλισμό (ο πρωτος0 και η ανάγκη για αγάπη, συντροφιά, επικοινωνία μεταξυ των ανθρωπων (ο δευτερος) ειναι "χωρις νοημα'. Αυτο ειναι μεγιστο νοημα (καθοτι το μεγεθος προϋπαρχει στην αξια του θέματος). Ειναι μια σπουδαια ματαιότητα, μια σημαντική μηδενιστικη θεση. Αν τα αμφισβητουμενα σε ενα βιβλιο ειναι σημαντικά αφ εαυτα(ή καποιοι αναγνωστες τα θεωρουν σημαντικά), τοτε το χωρις νοημα εχει νοημα.
Ακομα πιο απλα΄: το θεμα του Αλεξανδρου με ενδιαφερει ασχετως διαπραγματευσης. Του Μπέκετ επισης. Το θεμα του Μπαμπασακη δεν καταλαβα ποιο ειναι,για να σας πω αν με ενδιαφερει. Αλλα μπορει αυτο να οφειλεται στην παρουσιαση: ουτε το θεμα της κυριας Ερσης καταλαβα ποιο ειναι (της Πέτσα καταλαβα, και ΔΕΝ με ενδιαφερει)
(δηλ. απλα : το "νοημα" εξαρταται απο το τι εχει νοημα στη ζωή μας..)

Pellegrina said...

διόρθωση επι το ηπιότερον: της Πέτσα ν ο μ ι ζω πως κατάλαβα, απο αυτα που γράφεις (ειναι ο θάνατος, με τη στενη και ευρεια εννοια), και δεν με ενδιαφέρει,αλλα πιθανοτατα ενδιαφερει πολλούς άλλους

Anonymous said...

Με ενδιαφέρουν οι διαστάσεις του λογοτεχνικού έργου ως διανοήματος, που χρησιμεύει για την κατανόηση του κόσμου και του ανθρώπου. Όσο πιο περιορισμένες είναι αυτές, τόσο πιο άγονο και ανάξιο λόγου το θεωρώ.

Πανταγκρυέλ, με ειρωνεύτηκες, ε; "Μην άγχεσθε."
Να ζητήσεις συγγνώμη.

Ελ,Ελ

Anonymous said...

Κουραστικός πλέον. Με 500 αυτοβιογραφίες στο ενεργητικό του (???) και επαναλαμβάνοντας διάφορες αναμνήσεις/εμμονές (καρούζος,80ς,κυψελη κτλπ) που απο ότι φένεται ποτέ δεν είχε, αυτοαποκαλέιται συγγραφέας. Συνεχίστε λοιπόν εσείς οι happy few (???) να λέτε ο ένας τον άλλο συγγραφέα και μην ζαλίζετε άλλο εμάς τους μίζερους θνητούς που δεν έχουμε ζήσει τίποτα. Μην δυσφημείτε άλλο την λογοτεχνία και μην το παίζετε αντιπρόσωποι (???) γιατί γελάει ο κόσμος.

Μπάρτελμπουθ said...

Aγαπητέ Πατριάρχη, ανακάλυψα το μπλογκ μετα τον ντόρο που έγινε γύρω από το όνομα σου στις σχετικές ιντερνετικές σελίδες που δραστηριοποιείται ενας από τους μεγαλύτερους Έλληνες συγγραφείς της εποχής μας. Ο Ίκαρος Μπαμπασάκης.

Κάλυψες εν μερη την επιθυμία μου να αδειάσω την ανώνυμη χολή μου στον κάθε ψαγμενο, που επειδή απλά του αρέσουν τα βιβλία, πρέπει να γίνεται και συγγραφέας. ΟΧΙ φίλοι μου μπαμπασάκη, κυριακίδη και λοιποί φιλόδοξοι συγγραφείς. Δεν είναι για όλους. Όταν κάποιος είναι γνωστός στους εκδοτικούς οίκους λόγω μεταφράσεων ( οι οποίες σε εξαίρεση με τα εργα σας είναι καλες) και όταν τριγυρνάει την μισή του μέρα σε λογοτεχνικές εκδηλώσεις ,ημερίδες, παρουσιάσεις σε ψαγμένα υπόγεια κουλτουριάρικα μπαρ, είναι απολύτως ΛΟΓΙΚΟ να γίνεται γνωστός και να εκδίδεται οτιδίποτε και αν γράψει.

Αγαπητέ άγνωστε φίλε που διαβαζεις το βιβλιοκαφε, παρε ένα Α4. Γραψε σε πολυτονικο (ξερεις αυτό με τις περισπωμένες) πόσο σου εχουν λείψει οι αναμνήσεις σου, βάλε 25 αποσπάσματα από έργα άλλων συγγραφέων και 2-3 ιστορίες από μια νύχτα που έπεισες τον μπάρμαν να σου βάλει και δεύτερο ουισκι . Τελος για εξωφυλλο βαλε μια ασπρομαυρη φώτο ενός ψαγμενου συγγραφεα ( εδώ θέλει λίγη προσοχή ! αν ο συγγραφέας της επιλογης σου είναι πολύ γνωστός απέτυχες, γιατι αυτόματα σταματάει να είναι ψαγμένος), μουτζούρωσε την και λιγο (έτσι είναι η τέχνη ρε μεγάλε!!) και εχεις ετοιμο ένα βιβλιο επιπέδου μπαμπασάκη. Όμως μάντεψε φοβερέ συναναγνώστη την διαφορά. Το δικο σου ΔΕΝ θα εκδωθεί.

ΥΓ1. Σταματέστε αυτό το αστειο περι ανωνυμίας στα ποστ. Μπορω να γραψω από 15 accounts με όνομα, επίθετο και 20 φωτογραφιες στο καθενα ,δεν θα μου ζητησουν και γνήσιο υπογραφής.
ΥΓ 2. Αδερφέ μπαμπασακη σταμάτα να γράφεις ακόμη και στο facebook με πολυτονικό . Έχουμε καταλάβει ότι είσαι σκεπτόμενος , σκεπτικός και σκεπτικιστής.

<3

Μαραμπού said...

Ο κύριος Μπαμπασάκης εξεγείρεται όταν ακούει να γίνεται λόγος από άσχετους για τον Thomas Pynchon γιατί στην πραγματικότητα, αυτός είναι ο Thomas Pynchon!! Μα... για στάσου... ΘΕΛΕΙ να είναι ο Thomas Pynchon!!!


Υποψιάζομαι ότι έχει μια μηχανή αναζήτησης που μετράει τις αναφορές στον Pynchon και σπεύδει αμέσως προς υπεράσπισή του. Τότε λοιπόν, Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...Pynchon...!!!!! Μην πιάσουμε τα ιερά τέρατα στο στόμα μας και μας πέσουν τα δόντια! Εμείς να αρκεστούμε με τους απογόνους του Κοέλιο μόνο, γιατί έτυχε κάποιοι άλλοι να καπαρώσουν τους "Pynchon κτλ". Τώρα θα αναρωτιέται ο κύριος Μπαμπασάκης, ποιος είναι αυτός ο Μαραμπού, τι ηλίθιο ψευδώνυμο πήγε και διάλεξε, γιατί κρύβεται ο χέστης πίσω από την ψευδωνυμία του και τι έχει να επιδείξει στο συγγραφικό πεδίο, ας γράψει πρώτα βιβλία και μετά ας μιλήσει. Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω επιδείξει τίποτα στο συγγραφικό πεδίο. Το μόνο που έχω να πω είναι ότι τέτοιοι ανόητοι κομπασμοί μπορεί να ακούγονταν και στην εποχή του Κάφκα από διάφορους "σπουδαίους" συγχρόνους του, τι κρίμα, που δεν διασώθηκε κανείς από αυτούς για να μας τους μεταφέρει! Η Λογοτεχνία αρέσκεται σε τέτοια τερτίπια και καλό είναι να το έχουμε στο μυαλό μας. Η Λογοτεχνία δεν είναι σκάκι (αν και πολύ θα το θέλαμε), έχει τύχη και συντηρείται από θαλερούς οικονομικούς και διαφημιστικούς χορηγούς, τουλάχιστον για ένα σεβαστό, μα πεπερασμένο, χρονικό διάστημα.

Ο μούτσος περιμένει ακόμα τις διαταγές του καπετάνιου ( http://diavazontas.blogspot.gr/2014/05/marabu-marias-grafontastiszoestonallon.html )! Ο κύριος Μπαμπασάκης δεν απάντησε τι πρέπει να κάνω (αν και σίγουρα πέρασε από το μπλογκ),
να μιλάω για τους Πίντσον, Τζόυς, Μπερνχαρντ και Μαν ή όχι; Μήπως δεν κατάλαβε τι έλεγα, γιατί έκρωζα κακόηχα;; Μπορεί ο κύριος Μπαμπασάκης να θεώρησε ότι δεν άξιζε τον κόπο γιατί κατά τη γνώμη του, ο Μαραμπού δεν είναι ούτε μια τρίχα από τα αρχίδια του, όπως και ο Μαραμπού πιστεύει ότι ο κύριος Μπαμπασάκης δεν είναι ούτε μια τρίχα από τα αρχίδια του Pynchon!
Προτείνω λοιπόν, για την ευημερία όλων των αρχιδιών (για να μην πρήζονται), ο καθένας να χρησιμοποιεί τα δικά του και να μην δανείζεται ξένα. Ο Pynchon τα δικά του, ο Μπαμπασάκης τα δικά του και ο Μαραμπού τα δικά του! Υπάρχει ποικιλία σχεδίων.