Χυμός μανταρίνι: Κρατικά βραβεία λογοτεχνίας

Βραβεία και καταξίωση

ή βραβεία και απαξίωση;

Πολύς λόγος για επιτροπές και βραβεία. Από τα μέσα Δεκεμβρίου που ανακοινώθηκε η επιτροπή Κρατικών Βραβείων Λογοτεχνίας σκέφτομαι πόσα λάθη έχει κάνει διαχρονικά αυτό το Υπουργείο.
1. Πρώτα απ’ όλα τώρα ορίζεται η επιτροπή για τα βιβλία του 2006 …αλλά και για του 2005!!!! Δηλαδή κάπου μέσα στο 2007 θα δοθούν βραβεία για δύο χρόνια πριν.
2. Δεν εκδίδονται πρακτικά με τις προτάσεις των μελών της επιτροπής και επομένως κανείς δεν ξέρει το σκεπτικό, τις κρίσεις κ.λπ.
3. Η επιλογή των μελών έχει τα φάλτσα της: κατά καιρούς έχουν οριστεί Πρόεδροι άνθρωποι με μικρή σχέση με τον χώρο, όπως ο Βέλτσος (επικοινωνιολόγος-ποιητής) και ο Μπαμπινιώτης (γλωσσολόγος). Μέσα στη φετινή επιτροπή τίθεται ένας Καθηγητής Κλασσικής Φιλολογίας (ο Κοπιδάκης), άνθρωπος δηλαδή που επαγγελματικά πολύ λίγη σχέση έχει με την τρέχουσα λογοτεχνία –ερασιτεχνικά δεν ξέρω, αν και πολλοί θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο στον ελεύθερό τους χρόνο.
Παραθέτω ενδεικτικά τα βραβεία των τελευταίων χρόνων (θυμίζω ότι το έτος που αναγράφεται είναι η χρονιά που δόθηκε το βραβείο για βιβλίο της προηγούμενης χρονιάς):

2005: Μ. Ελευθερίου, “Ο καιρός των χρυσανθέμων” (2004)
2004: Β. Αλεξάκης, “Οι ξένες λέξεις” (2003)
2003: Δ. Δημητριάδης, "Η ανθρωπωδία - Μια ατελής χιλιετία" (Α' & Β' τόμος). (2002)
2002: Ζ. Ζατέλλη, “Με το παράξενο όνομα Ραμάνθις Ερέβους” – Μ. Κουμανταρέας, “Δυο φορές Έλληνας” (2001)
2001: Ν. Θέμελης, “Η ανατροπή” (2000)
2000: Ε. Σωτηροπούλου, “Ζιγκ-ζαγκ στις νεραντζιές” (1999)
1999: Ρ. Γαλανάκη, “Ελένη, ή ο Κανένας” (1998)
1998: Ι. Καρυστιάνη, “Η μικρά Αγγλία” (1997)
1997: Ν. Μπακόλας, “Η ατέλειωτη γραφή του αίματος” (1996)
1996: Α. Μήτσου, “Τα ανίσχυρα ψεύδη του Ορέστη Χαλκιόπουλου” (1995)
1995: Α. Σουρούνης, “Ο χορός των ρόδων” (1994)
1994: Ζ. Ζατέλλη, “Και με το φως του λύκου επανέρχονται” (1993)
1993: Δ. Νόλλας, “Ο τύμβος κοντά στη θάλασσα” (1992)
1992: Α. Νενεδάκης, “Οι Βουκέφαλοι” (1991)
1991: Δεν δόθηκε
1990: Θ. Βαλτινός, “Στοιχεία για τη δεκαετία του ’60” (1989)

Γενικά οφείλουμε να πούμε ότι οι επιλογές δεν ήταν εκτός τόπου και χρόνου, αφού τα μυθιστορήματα που βραβεύτηκαν ανήκουν σε μια “μικρή λίστα” που είχε καταξιωθεί μέσα στην εκάστοτε χρονιά. Υπάρχουν βέβαια και οι εκπλήξεις της σε σχέση με την προσοχή που κέρδισαν τα κείμενα από το κοινό ή από την κριτική (λ.χ. Δημητριάδης, Νενεδάκης και ο Μήτσου που, κατά τη γνώμη μου, υπερεκτιμήθηκε).

Πολλά βραβεία φέτος, πολύς λόγος για το βιβλίο: το καλό είναι ότι δεν λιμνάζουμε.

Πατριάρχης Φώτιος
17.1.2006