Tuesday, September 26, 2017

Ισίδωρος Ζουργός, “Λίγες και μία μέρες”

Η ζωή ενός ανθρώπου που ανεβαίνει σαν κισσός στην ιστορία της Θεσσαλονίκης. Που προοδεύει και κατακτά κορυφές, αλλά συνάμα σιγοζεσταίνει την εκδίκηση σαν πιάτο που περιμένει να φαγωθεί.



Ισίδωρος Ζουργός
“Λίγες και μία μέρες”
εκδόσεις Πατάκη -2017



Έχω ξαναδιαβάσει τον συγγραφέα και νιώθω ότι θα βρω στα έργα του την άνεση και την άπλα της αφήγησης. Αλλά και έναν δεύτερο τρόπο σκέψης: θυμάμαι αναγνώστες και συζητήσεις γύρω απ’ τα “Ανεμώλια” και τις “Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλμοσίνο”.

Το παρόν βιβλίο μοιάζει ως προς τη φιλοσοφία της Ιστορίας με τον “Ματίας Αλμοσίνο”, καθώς πάλι έχουμε ένα ιστορικό θέμα. Και κυρίως έναν χαρακτήρα που ξεκινά από χαμηλά και σταδιακά ανεβαίνει με την αξία του.

Ο μικρός Λευτέρης Ζεύγος μεγαλώνει στη Θεσσαλονίκη των αρχών του 20ού αιώνα. Όταν ο πρώην σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ εξορίζεται στη βίλα των Αλλατίνι. Γιος του κηπουρού της βίλας, μαθαίνει την τέχνη αλλά συνάμα κινείται σε διάφορες μικροδουλειές. Μαθαίνει απ’ τις εφημερίδες ξένες γλώσσες, ψήνεται στην πιάτσα κι ερωτεύεται τη μουσουλμάνα κόρη ενός Τούρκου τραπεζίτη. Ο τελευταίος το μαθαίνει και κανονίζει να διώξει τον νεαρό πια Λευτέρη στον στρατό. Στέλνεται λοιπόν στην εκστρατεία στη Ρωσσία (πλέον ΕΣΣΔ), απ’ όπου ο ήρωας λιποτακτεί και βρίσκεται στο Παρίσι στην υπηρεσία του Βασίλειου Ζαχάροφ. Από τότε αλλάζει το όνομά του σε Ευγένιο Ζιρντό.

Το μυθιστόρημα είναι γραμμένο με τον τρόπο του σήμερα, καθώς η ιστορία του τότε εναλλάσσεται με την ιστορία του 1979. Τη χρονιά αυτή, ο γηραιός πια και τυφλός Ευγένιος Ζιρντό προσλαμβάνει έναν νεαρό φιλόλογο να μυθιστορηματοποιήσει τη ζωή του. Έτσι, το έργο παραλληλίζεται απ’ τον τίτλο κιόλας με τις “Χίλιες και μία νύχτες” της Σεχραζάτ. Γίνεται η αφήγηση πολλών περιπετειών, στην πορεία του Ζιρντό προς την κορυφή.

Νομίζω ότι ο Ζουργός έπεσε στην παγίδα της συνταγής. Το ύφος και ο τρόπος γραφής του κερδίζει την άνετη ανάγνωση. Αλλά από εκεί και πέρα συναντάμε αναμενόμενα μοτίβα, που είναι ίσως πολυφορεμένα. Ο νεαρός αφανής που ανεβαίνει, η δύναμη του νου σε μια Ευρώπη π’ αλλάζει, οι δυσκολίες σ’ ένα μυθιστόρημα μαθητείας που μπλέκει προσωπικά κι ιστορικά μονοπάτια, ο έρωτας π’ αντέχει στον χρόνο… Ο Ζουργός ξέρει να αναπλάθει με πειστικότητα την ατμόσφαιρα της εποχής. Έτσι κερδίζει τον αναγνώστη, ο οποίος μπαίνει ολόκορμος στο κλίμα του βιβλίου. Αλλά απ’ την άλλη, βλέπουμε πράγματα που δεν μας ξαφνιάζουν, καθώς τα έχουμε δει και ξαναδεί σε μια επίπεδη λεωφόρο.

Αυτό που αλατίζει το έργο είναι μια δόση εκδίκησης για να πάρει ο Ζιρντό το αίμα του πίσω. Κυρίως όμως το τέχνασμα του διπλού χρόνου. Όλα όσα εξιστορούνται στο ιστορικό άνυσμα, απ’ τις αρχές του 20ού αιώνα έως το 1961, αποτελούν μέρος ενός βιβλίου, που αφηγείται μυθιστορηματικά, και γι’ αυτό με πολλές ελευθερίες, τη ζωή του. Η συζήτηση του Ορέστη που ανέλαβε να γράψει το έργο, και του Ζιρντό που ακούει τη ζωή του δοσμένη με την ποιητική άδεια, είναι συνάμα σχόλιο επί της λογοτεχνίας, διάλογος τέχνης και πραγματικότητας, δεύτερη γραφή των ήδη γραμμένων… Αυτό το τέχνασμα μετέτρεψε ένα αναμενόμενο ιστορικό μυθιστόρημα σε μεταμυθιστόρημα.
             
Το πολυσέλιδο έργο διαβάζεται άνετα, όπως και τα άλλα του Ζουργού. Κινείται μεταξύ ιστορίας και πόλης, όπως εύστοχα γράφει η anagnostria, αφού ο εικοστός αιώνας προβάλλεται στην οθόνη του βιβλίου μέσα απ’ τη ζωή του Λευτέρη.


Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε Παιδαγωγικά και υπηρετεί στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση ως δάσκαλος. Έχει δυο παιδιά και σήμερα εργάζεται στη Θεσσαλονίκη. Έχει συνεργαστεί στο παρελθόν με διάφορα περιοδικά δημοσιεύοντας ποίηση και πεζογραφία, καθώς και βιβλιογραφικά κριτικά σημειώματα. Έχει επίσης ασχοληθεί με θέματα διδασκαλίας της λογοτεχνίας στο δημοτικό σχολείο και ιστορίας της εκπαίδευσης. Το 1996 συμμετείχε στη συλλογική έκδοση κειμένων για την εκπαίδευση, με τον τίτλο "Αναπνέοντας κιμωλία -γραφές εκπαιδευτικών", από τις εκδόσεις Σαββάλα. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα: "Φράουστ" (Λιβάνης, 1995/Πατάκης, 2010), "Αποσπάσματα από το βιβλίο του ωκεανού" (Πατάκης, 2000/2007), "Η ψίχα εκείνου του καλοκαιριού" (Πατάκης, 2002/2010), "Στη σκιά της πεταλούδας" (Πατάκης, 2005), "Η αηδονόπιτα" (Πατάκης, 2008), "Ανεμώλια" (Πατάκης, 2011 - Βραβείο Αναγνωστών ΕΚΕΒΙ). Επίσης, συμμετείχε στη συλλογική έκδοση "Ζωολογία του πάνω και του κάτω κόσμου" (Πατάκης, 2009), στη σειρά "Hotel-Ένοικοι Γραφής", που επιμελείται ο Μισέλ Φάις.

Πάπισσα Ιωάννα

Wednesday, September 20, 2017

Jean-Michel Guenassia, “Το βαλς των δέντρων και του ουρανού”

Ο Van Gogh (1853-1890) πεθαίνει σε ηλικία 37 χρονών, χωρίς να έχει καταφέρει να αναγνωριστεί όσο ζούσε για την τέχνη-του. Και μάλιστα πάσχει από κατάθλιψη, που ίσως τον οδήγησε στην αυτοκτονία. Ο Guenassia επιχειρεί να δείξει τι 'ναι αυτό που τον έκανε μεγάλο ζωγράφο και τι του αφαίρεσε τη ζωή –μέσω ενός έρωτα.


Γαλλικός καφές με μέντα:
Jean-Michel Guenassia
“La valse des ambres et du ciel”
2016
“Το βαλς των δέντρων και του ουρανού”
μετ. Ε. Αποστολάκη
εκδόσεις Πόλις -2017


Το προηγούμενο έργο του Guenassia μείχε ενθουσιάσει. Είχα βρει το “Η ζωή που ονειρεύτηκε ο Ερνέστο Γκ.” πολύ δυνατό, πολύ ακριβοζυγισμένο. Έτσι ήθελα να ξαναδιαβάσω κάτι δοκιμασμένο.

Το βιβλίο ξεκινάει υπολογισμένα άναρχα. Μια νεαρή Γαλλίδα, 19 ετών, η Marguerite Gasse, μιλά με τη φεμινιστική επαναστατικότητα των τελών του 19ου αιώνα. Το 1890 θέλει να απεγκλωβιστεί απ’ την πατρική μέγγενη και να σπουδάσει ζωγραφική. Ο γιατρός πατέρας βέβαια θέλει να την παντρέψει. Και να κάνει τον γιο του γιατρό. Αλλά αυτός θέλει να γίνει ποιητής. Έχουμε λοιπόν δυο παιδιά που αρνούνται τον κομφορμισμό και θέλουν να γίνουν καλλιτέχνες. Φεμινισμός και καλλιτεχνία, αντίδραση και αντικομφορμισμός. Ωραίο έναυσμα.

Το κείμενο παίρνει στροφή όταν εμφανίζεται ο Vincent. Φτωχός ζωγράφος από την Ολλανδία. Ο πατέρας του προσφέρει ιατρικές συμβουλές για να κερδίσει έργα-του. Η μικρή τον θέλει στην αρχή δάσκαλο στη ζωγραφική τέχνη, αλλά εντέλει τον ερωτεύεται. Πρόκειται φυσικά για τον Vincent van Gogh, που δεν είχε αναγνωριστεί όσο ζούσε. Στα 1890 είχε ήδη ψυχολογικά προβλήματα (κατάθλιψη) και παρακολουθούνταν όντως απ’ τον γιατρό Paul Gasse. Ο impressionism του προβάλλεται ως ένα είδος ζωγραφικής όχι με το βλέμμα, αλλά με την ψυχή. Ζωγράφιζε ό,τι ένιωθε. Η ζωγραφική του είχε ενθουσιάσει τη νεαρή Marguerite, που ήθελε να βρει το δικό της στίγμα.

Οι εξελίξεις έρχονται να τεθούν ως μοτίβα δοκιμασιών σ’ έναν αταίριαστο έρωτα. Ο πατέρας εξανίσταται και κλείνει την κόρη στο σπίτι, ο ίδιος ο Vincent δεν θέλει να δεσμευτεί γιατί γι’ αυτόν προέχει η τέχνη του, η μικρή παίρνει ένα πιστόλι και δραπετεύει… ώσπου… ένα ατύχημα. Μα ας μην προδώσω το τέλος. Τελικά, η Marguerite είχε όντως ερωτευτεί τον άνθρωπο Van Gogh ή τον ζωγράφο; Κάπου ανάμεσα σκόπιμα, φαντάζομαι, κινείται η ιστορία, ώστε να μην ξεχωρίζει ο έρωτας με το πάθος για τη ζωγραφική.

Εντέλει, μένω με την αίσθηση ότι διάβασα ένα κατώτερο έργο σε σχέση με το προηγούμενο του Guenassia. Ένας έρωτας μόλες τις δυσκολίες του, ακόμα κι αν πρόκειται για ένα μεγάλο ζωγράφο, και μια τραγική κατάληξη είναι συνηθισμένο και δεν με απογείωσε. Ωστόσο, κρατώ τις πολύ καλές σκιαγραφήσεις των δύο εραστών, το ανυπότακτο της Marguerite και το δοσμένο στην τέχνη του Vincent. Κι επιπλέον μ’ άρεσε η προσπάθεια του Guenassia να “ξαναδιαβάσει” τη ζωή του Van Gogh και να διερευνήσει αν πέθανε από αυτοκτονία, όπως πιστεύεται, ή από ένα άλλο λόγο, που προσπάθησε να εξηγήσει μ’ ένα μυθιστορηματικό υφάδι.


> Ο Ζαν-Μισέλ Γκενασιά γεννήθηκε στο Αλγέρι το 1950. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε ως δικηγόρος. Έχει γράψει σενάρια και θεατρικά έργα και έχει εκδώσει τρία βιβλία, το "Pour cent millons" (1986, βραβείο αστυνομικού μυθιστορήματος Michel Lebrun), τη "Λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων" όπου απέσπασε ενθουσιώδεις κριτικές, πούλησε πάνω από 200.000 αντίτυπα, τιμήθηκε με το βραβείο Γκονκούρ που απονέμουν οι μαθητές λυκείου και έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και "Η ζωή που ονειρεύτηκε ο Ερνέστο Γκ"..

Πάπισσα Ιωάννα

Friday, September 15, 2017

Χουάν Χοσέ Μιγιάς, “Μέσα από τις σκιές”

Τι είναι το αόρατο που αλλάζει τη ζωή μας; Είναι μια αίσθηση, μια διαίσθηση, μια παραίσθηση; Είναι ένας άγνωστος που στρώνει την καθημερινότητά μας; Που την αναστατώνει;
 

Juan José Millás
“Desde la Sombra”
Barcelona -2016

Χουάν Χοσέ Μιγιάς
“Μέσα από τις σκιές”
μετ. Θ. Δαρβίρη
εκδόσεις Ψυχογιός -2017


Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Η ισπανική λογοτεχνία. Κι η λατινοαμερικάνικη. Μια τεράστια επικράτεια πολιτισμού. Μια έκταση που μιλάει με ρεαλισμό και με μαγικό ρεαλισμό. Με ντόπιες και με διεθνείς φωνές.

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Με κέρδισε απ’ την πρώτη σελίδα το τέχνασμα με τον διάλογο. Ο ήρωας Damian Lobo φτιάχνει μια ψεύτικη περσόνα, τον Sergio OCane, ο οποίος υποτίθεται του παίρνει συνέντευξη. Όλ’ αυτά όμως μόνο μες στο μυαλό του. Και να τα studios, και να το κοινό, και να τα γέλια με τις ευφυείς ατάκες του. Όλα στη φαντασία του. Άνεργος εδώ και λίγο καιρό. Πριν ήταν συντηρητής σε ό,τι χαλούσε σε μια εταιρία. Λίγο κλεπτομανής, σ’ ένα παζάρι χώνεται σε μια τεράστια δρύινη ντουλάπα για να μην τον πιάσουν. Και μεταφέρεται στο σπίτι της Lucia και του Fede, με την έφηβη κόρη τους τη Maria. Κλεισμένος εκεί μέσα παρακολουθεί την οικογένεια κι επεμβαίνει ευεργετικά στην καθημερινότητά της.

Τι συμβολίζει ο αγαθός Damian καθώς ζει λίγα εκατοστά δίπλα σε μια φυσιολογική οικογένεια; Τον πανάγαθο Θεό που βρίσκεται δίπλα μας χωρίς να τον καταλαβαίνουμε; Ή τον χαμένο αδελφό της Lucia; Που την παρακολουθεί διακριτικά σε μια άλλη αγαθοποιό εκδοχή του Big Brother του George Orwell; Είναι το σύμβολο μιας αλλόκοσμης πραγματικότητας δίπλα στη δική μας; Που δεν την αντιλαμβανόμαστε;

Στο δεύτερο μέρος ο Damian αναλαμβάνει χρέη οικιακή βοηθού. Όταν όλοι λείπουν, τακτοποιεί το σπίτι. Κι η Lucia είναι η μόνη που το καταλαβαίνει. Αλλά θεωρεί ότι το πνεύμα του αδελφού της, που πέθανε μικρός, έρχεται μέσα απ’ την ντουλάπα του παππού να στοιχειώσει –ευεργετικά- το σπίτι. Του Damian του αρέσει να παίζει τον ρόλο του καλού φαντάσματος. Κι έτσι ένα παιχνίδι μεταξύ πραγματικού και φαινομενικά μεταφυσικού παίζεται στο νοικοκυριό της οικογένειας. Ώσπου ο Damian τολμά μια απονενοημένη κίνηση για να κάνει δική του τη Lucia.

Θάθελα κι εγώ νάχω κάποιον αγαθό φύλακα να με προσέχει. Να κάνει τις δουλειές του σπιτιού, αυτές τις άτιμες, και να μου δείχνει πόσο μ’ αγαπά. Και σε ένα παράλληλο σύμπαν να κάνει τα πάντα για να με κατακτήσει. Υπερβολές ενός μυθιστορήματος, θα πείτε. Αλλά όπως το παρουσιάζει ο Millas δίνει σάρκα και οστά σ’ έναν μεταφυσικό έρωτα. Κάνει πράξη το μότο που δανείστηκε απ’ τον David Foster Wallace “Όλες οι ιστορίες αγάπης είναι ιστορίες φαντασμάτων”!!! Είναι το μεταφυσικό, το άλογο, το supernatural που παρεισφρέει στις ζωές μας και τις αλλάζει.

Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Μικρά μυστικά κάνουν το μυθιστόρημα ενδιαφέρον. Η άνετη γραφή του. Η κύληση πάνω σε έναν καλοραμμένο χαλί. Το ενδιαφέρον που χωρίς ένταση προχωρά την ανάγνωση. Ο άνθρωπος που παίζει το φάντασμα και διεισδύει στη ζωή μιας άλλης. Absorbing book.


>; Ο Χουάν Χοσέ Μιγιάς γεννήθηκε στη Βαλένθια το 1946, αλλά από τα έξι του χρόνια ζει στη Μαδρίτη. Σπούδασε Φιλοσοφία και Λογοτεχνία. Αρθρογράφος και συγγραφέας, αρχικά αντιμετωπίστηκε από τους κριτικούς ως διανοούμενος μυθιστοριογράφος. Ωστόσο, από τη δεκαετία του ’80 που άρχισε να συνεργάζεται με την εφημερίδα El Pais, έγινε αγαπητός στο ευρύ κοινό και το σύνολο του έργου του έτυχε σημαντικής αναγνώρισης. Το 1975 εκδίδεται το πρώτο του μυθιστόρημα, "Cerbero son las sombras", το οποίο κερδίζει το Βραβείο Σέσαμο καλύτερου μυθιστορήματος. Ακολουθούν τα: "Vision del ahgado" (1977), "El zardin vacio" (1981), "Papel mojado" (1983), "Letra mierta" (1983), "El desorden de tu nombre" (υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας το 1988), "La soledad era esto" (Βραβείο Ναδάλ 1990), "Volver a casa" (1990 - "Επιστρέφοντας στο σπίτι", Καστανιώτης 1997), "Primavera de luto" (1992), "Ella imagina" (1994) και "Tonto, Muerto, bastardo e invisible" (1995 - "Βλάκας, νεκρός, μπάσταρδος κι αόρατος"). Έχει τιμηθεί με τα λογοτεχνικά βραβεία Nadal και Primavera και με το Μυθιστόρημα δημοσιογραφικό Mariano de Cavia. Εκτός από τη λογοτεχνία, ασχολείται με τη συγγραφή άρθρων σε εφημερίδες και περιοδικά και διδάσκει στο πανεπιστήμιο.

Πάπισσα Ιωάννα

Sunday, September 10, 2017

Thomas Bronnec, “Οι μυημένοι”

Τράπεζες και κράτος σ’ έναν σφιχτό εναγκαλισμό. Κι όποιος επιχειρεί να κόψει τον ομφάλιο λώρο, θα βρει το ίδιο το σύστημα να τον κλωτσάει. Ή αλλιώς, χωράει ο ιδεαλισμός στην πολιτική; Σηκώνει η οικονομία ελιγμούς;




Thomas Bronnec
“Les initiés”
Gallimard -2015

“Οι μυημένοι”
μετ. Κ. Γούλα
εκδόσεις Πόλις -2017


Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Η “Πόλις” εξακολουθεί ενίοτε να με τροφοδοτεί με βιβλία και την ευχαριστώ γι’ αυτό. Κι εγώ εξακολουθώ να αξιοποιώ όσα απ’ αυτά νιώθω ότι είναι άξια. Πολλά απ’ αυτά. Όπως το αστυνομικό του Bronnec. Βέβαια, δεν είμαι fun των αστυνομικών, συγκρινόμενη με τον Πατριάρχη. Αλλά στο ταξίδι για Beograd ήταν ό,τι πρέπει.

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Η Γαλλία είναι ένας μικρόκοσμος που αντικατοπτρίζει την Ευρώπη όλη. Και οι αλλαγές στον πολιτικό και οικονομικό στίβο δείχνουν πράγματα που συμβαίνουν και σε άλλες χώρες. Ο Christophe Demory ανεβαίνει απρόσμενα την ιεραρχία και βρίσκεται δίπλα στη δυναμική υπουργό οικονομικών Isabelle Colson. Αυτή έχει υποσχεθεί ότι θα σταματήσει την απρόσκοπτη επαναχρηματοδότηση των τραπεζών, που πρώτα κινδυνεύουν να φαλιρίσουν κι έπειτα ζητούν τη βοήθεια του κράτους. Αυτό κάνει τώρα και η Crédit Parisien με τον επικεφαλής της να πιέζει με κάθε τρόπο. Αλλά η υπουργός θέλει βάλει όρια και να φανεί ότι τιμωρεί τις τράπεζες. Σ’ αυτό το πλαίσιο δύο επιθεωρήτριες του υπουργείου πεθαίνουν: η Natalie Renaudier, σύντροφος του Christophe, αυτοκτονεί, ενώ η συνεργάτιδά της Stéphanie Sacco πρώτα εξαφανίζεται κι έπειτα από χρόνια αυτοκτονεί κι αυτή.

Το έργο είναι αστυνομικό. Μα συνάμα έχει ισχυρές δόσεις οικονομικού ρεπορτάζ και αναλύσεων, για να αναδειχθεί το πλαίσιο. Και μέσα απ’ το πλαίσιο των πολιτικοοικονομικών διεργασιών και διαγκωνισμών θα φανεί ποιος είναι ο ηθικός αυτουργός των αυτοκτονιών. Επομένως, το γρήγορο story, το suspense εξισορροπείται από το πολιτικό που φωτίζει καταστάσεις. Φωτίζει τη δύναμη πρώτ’ απ’ όλα των τραπεζών. Μια bankcracy που εναγκαλίζει το κράτος και το δεσμεύει. Που συναρτά τις δράσεις της με τη γενικότερη χρηματοοικονομική πολιτική. Που εκ των πραγμάτων εγκλωβίζει την πολιτική ηγεσία στους δικούς της κανόνες. Απ’ την άλλη, η Αριστερά πάντα τρέφει ελπίδες να κάνει ριζικές αλλαγές. Αλλά το καπιταλιστικό σύστημα είναι τόσο ισχυρό, έχει δέσει από παντού την οικονομία, που δεν μπορεί εύκολα να αλλάξει.

Ο Bronnec εστιάζει και σε κάτι ακόμα. Μια σειρά στελεχών που μορφώθηκαν μέσα από τις Σχολές Διοίκησης γίνονται κομμάτι του συστήματος. Γρανάζια. Άλλοι απ’ αυτούς βέβαια συνθηκολόγησαν γρήγορα κι έγιναν οι εκμεταλλευτές του συστήματος για να ανέβουν προσωπικά. Άλλοι όμως που θέλησαν να μείνουν ιδεαλιστές τι τύχη θα έχουν; Θέλουν ίσως να αλλάξουν τον κόσμο. Έχουν συνείδηση. Αλλά γίνονται ακούσια εξαρτήματα σε μια μηχανή που δεν αφήνει περιθώρια για παρεκκλίσεις. Over its dead body. Ή το δικό τους.


Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Το βιβλίο με κράτησε σε όλο το ταξίδι. Κι όταν έφτασα στο Beograd είχε μείνει λίγο που το τελείωσα την επόμενη μέρα. Μερικές σελίδες διάβασμα, μερικά λεπτά χάζεμα στο παράθυρο τον κάμπο και τα βουνά. Το ποιος φταίει ευτυχώς περνάει σε δεύτερη μοίρα. Σε πρώτη κέρδισα τον πολιτικό προβληματισμό για την κοινωνία μας. Τη γαλλική αλλά και την ελληνική. Τελικά το σύστημα είναι ανίκητο;

> Ο Τομά Μπρονέκ γεννήθηκε στη Βρέστη το 1976. Δημοσιογράφος ειδικευμένος στο οικονομικό ρεπορτάζ, εργάζεται στη France Televisions και ως σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ. Έχει εκδώσει τρία πολιτικο-οικονομικά νουάρ μυθιστορήματα, τους "Μυημένους" ("Les Inities"), το "La Fille du Hanh Hoa" και το "En pays conquis".

Πάπισσα Ιωάννα

Tuesday, September 05, 2017

Pino Corrias, “Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε”

Πίσω απ’ τα φώτα και τις κάμερες, ένας κόσμος βορβορώδης. Παραγωγοί και ηθοποιοί, ναρκωτικά και εξαρτήσεις, ιδιοτελή κίνητρα και εκμεταλλεύσεις ψυχών. Ο κόσμος του cinema είναι πιο σκοτεινός απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς όταν σβήσουν οι προβολείς…


Pino Corrias
“Dormiremo da vecchi”
Roma -2015

“Θα κοιμηθούμε όταν γεράσουμε”
μετ. Α. Παπασταύρου
εκδόσεις Κριτική -2017


Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Απλώνω τ’ αναγνωστικά πόδια μου. Όχι μόνο κλασικούς συγγραφείς. Όχι μόνο μακρινές κουλτούρες. Κι εδώ στη γειτονιά μας, στην Ιταλία. Πώς σκέφτονται, πώς αντιδρούν, πώς βλέπουν τη ζωή;

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Δυο χαρακτηριστικά χτυπούν αμέσως στο μάτι. Ένα: ο κόσμος του cinema και της Cinecittá, των πλούσιων παραγωγών, των trophy wives, των glamorous σαλονιών και των soirée de gala που προσελκύουν VIPs και άλλα σούργελα, επίδοξες starlets, νάρκισσους ηθοποιούς, ψώνια κάθε είδους, αριβίστες, παράσιτα της show biz, εθισμένους στα drugs, καιροσκόπους κάθε είδους... Ένας κόσμος ψεύτικος, fake, snob, δήθεν, ένας κόσμος χρηματοθήρας και ιδιοτελής. Δύο: η αθυροστομία στους διαλόγους συνδυάζεται με αβανταδόρικες ατάκες και αποστομωτικές απαντήσεις. Έξυπνα αποφθέγματα περνάνε μέσα σε θεατρικές-κινηματογραφικές σκηνές. Αποστάγματα ζωής συμπυκνωμένα σε ακαριαίες φράσεις σκάνε μέσα σε φωτεινά σκηνικά και διαπροσωπικές σχέσεις εξουσίας.

Η ιστορία έχει στο κέντρο της τον Oscar Martello, που είναι κινηματογραφικός παραγωγός. Η τελευταία του ταινία με πρωταγωνίστρια την Jacaranda Rizzi προβλέπεται να πάει άπατη. Κι αυτός προκαταβολικά ετοιμάζει την εξαφάνισή της, μαζί με τον σεναριογράφο Andrea Serrano, που φεύγουν κρυφά για το Παρίσι. Ώστε να φανεί ότι την απήγαγε η mafia και να γίνει σκάνδαλο. Μορφές marketing και σκανδαλάκια προώθησης ενός προϊόντος που έτσι κι αλλιώς είναι μια εφετζίδικη σούπα.  

Η αρχική εκρηκτικότητα κοπάζει στο ένα τρίτο του βιβλίου. Μένει ωστόσο η αποκάλυψη όλης της σαπίλας του star system, των κόλπων και της υποκρισίας του. Ένας κόσμος ξιπασμένος όσο και διεφθαρμένος. Συντηρημένος με benzodiapine και whiskies. Με ψεύτικα χαμόγελα και νυχτερινές ακολασίες.


Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Το βιβλίο έχει όλα τα χαρακτηριστικά να γίνει ταινία. Ο Corrias είναι και σεναριογράφος και ξέρει τα κόλπα του μυθιστορήματος-σεναρίου. Glamorous διάκοσμος, εκκεντρικοί πλούσιοι, μηχανορραφίες στον κόσμο του cinema, stars στα όρια πανικού, sex και έρωτες, αυτοκτονίες, αστυνομική δράση, παιχνίδια με την εικόνα… Αυτά όμως είναι τα χαρακτηριστικά και του best-seller, που δυστυχώς άφησε τη γεύση του στα χείλη μου.

Ο Pino Corrias ζει και εργάζεται στη Ρώμη. Είναι χρονικογράφος και σεναριογράφος. Υπήρξε ειδικός απεσταλμένος της La Stampa. Έχει κάνει παραγωγές ταινιών και τηλεοπτικών σειρών για τη RAI, μεταξύ των οποίων οι Mani pulite, Ilaria Alpi - L'ultimo viaggio, La meglio gioventu, Coliandro και Catturandi. Είναι συγγραφέας των βιβλίων "Vita agra di un anarchico" (Feltrinelli), "Luoghi comuni" (Rizzoli) και "Vicini da morire" (Mondadori). Συνεργάζεται με σημαντικές εφημερίδες και περιοδικά, όπως: Il Fatto Quotidiano, Il Venerd? di Repubblica και Vanity Fair.

Πάπισσα Ιωάννα

Friday, September 01, 2017

Νίκη Τρουλλινού, “Με θέα στο Λεβάντε”

Η μεσογειακή γειτονιά μας, απ’ την Κωνσταντινούπολη μέχρι το Ισραήλ. Θυμίζει πολύ Ελλάδα αλλά και καλές συγγένειες, θυμίζει Έλληνες συγγραφείς αλλά και τοπία ιστορίας και μαγείας.



Νίκη Τρουλλινού
“Με θέα στο Λεβάντε”
εκδόσεις Κέδρος -2017



Μια ιστορία αλήθειας και κλείνει το τραύμα (MC Yinka):
Το προηγούμενο έργο της συγγραφέως “Το τελευταίο καλοκαίρι της αθωότητας” μάς είχε αφήσει πολύ καλές εντυπώσεις κι ήθελα να ξαναδώ βιβλίο της.

Τα κακά τα κείμενα / Τη δική μου τη φθορά / Τα ψευτοπαλίκαρα (MC Yinka):
Στην αρχή νόμισα ότι ήταν “αφήγημα” και μπήκα απ’ το πρώτο “κεφάλαιο” στο δεύτερο με την προσοχή μου στραμμένη στις πιθανές συνδέσεις. Τότε συνειδητοποίησα ότι είναι “αφηγήματα”. Πολλά, διαφορετικά. Κι έτσι ξεχώρισα κάθε κείμενο ως αυτόνομο που πρέπει να διαβαστεί μεμονωμένα. Ωστόσο, υπάρχει ένας κοινός άξονας. Τα παρόμοια σκηνικά και γνώριμες σκηνές απ’ τη Μέση Ανατολή, απ’ το Beirut ως τη Σιδώνα, απ’ την Κωνσταντινούπολη μέχρι τη Γαλιλαία κ.ο.κ.

Στην ουσία λοιπόν έχουμε ταξιδιωτικά κείμενα, αναμνήσεις ποτισμένες στη λογοτεχνική κολυμπήθρα. Κι εκεί, οι αναμνήσεις ενός ταξιδιού συναντούν τη γεωγραφία και την Ιστορία. Το προσωπικό και το συλλογικό, το βιωμένο και το διαβασμένο. “Η διαλεκτική των τόπων, η ιστορία της αρχιτεκτονικής και οι δρόμοι των κάθε εποχής απόκληρων, αναταράξεις της ιστορίας έως την επόμενη στιγμιαία του χρόνου μονάδα, ισορροπία”, γράφει η ίδια η συγγραφέας.

Το ταξιδιωτικό γίνεται λογοτεχνικό φυσικά χάρη στη γλώσσα. Με επιλεγμένες λέξεις. Μ’ εικόνες σε σαπιέλ απόχρωση, με κοφτές φράσεις που φωτογραφίζουν λίγα και εννοούν περισσότερα. Μ’ ένα ύφος λίγο παλαιικό αλλά ακριβώς γι’ αυτό, ζεστό και οικείο. Κύρια ονόματα και προσηγορικά, τοπωνύμια και επίθετα όχι σε μια συνεχόμενη αφήγηση, αλλά με τη σοφία της αποσπασματικότητας. Η γλώσσα βλέπει αλλά και σχολιάζει. Αφηγείται αλλά και σκέφτεται. Ζει όσα συναντά αλλά τα ξαναζεί όσο τα γράφει. Καμιά φορά πετάγεται μια λόγια –άτοπη- λέξη, αλλά συγχωρείται.

Ακόμα περισσότερο το ταξίδι στίζεται από μια εμβριθή αναφορά σε άλλα κείμενα. Ο Σεφέρης κι οι ημερολογιακές καταγραφές του. Ο Τσίρκας κι ο Καβάφης με τις ζώσες αποδόσεις των τόπων. Αρχαίοι σοφοί κι ο Ηρόδοτος να θυμίζουν το βαθύ παρελθόν μιας ιστορικής μεσανατολικής επικράτειας. Η Κορομηλά και τ’ ακούσματα του Livaneli. Ο Pamuk κι ο Gurcel συστήνει την Istanbul. Κάθε κείμενο και μια αναγνωστική ανάμνηση. Κάθε ματιά κι ένα διακειμενικό γυαλί, που φωτίζει αλλιώς όσα η Τρουλλινού βλέπει. Τελικά ένας εγγράμματος ταξιδιώτης δεν βλέπει μόνο με τις αισθήσεις, αλλά χρωματίζει ήδη αυτό που συναντά με όσα έχει διαβάσει. Τίποτα δεν είναι παρθένο όταν το έχει ήδη δει με τα μάτια της ψυχής στο κείμενο ενός άλλου.


Το μυαλό μου ν’ ανοίξει να δώσει τροφή στην πένα (MC Yinka):
Ταξίδεψα με το βιβλίο. Γνώρισα μέρη με ξεναγό. Τα περισσότερα δεν τάχω επισκεφτεί, τάδα τώρα μέσα στις λεκτικές φωτογραφίες. Όσα είχα επισκεφτεί, τα ξανάδα με τη ματιά της Τρουλλινού.

>  Η Νίκη (Κουκουνάκη) Τρουλλινού γεννήθηκε το 1953 στα Χανιά. Έκανε νομικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στα χρόνια της δικτατορίας. Από το 1979 ζει στο Ηράκλειο. Άσκησε μαχόμενη δικηγορία και διδασκαλία. Σήμερα ασχολείται με τον αγροτουρισμό. Έχει γράψει διηγήματα, μυθιστόρημα, δοκίμιο, ταξιδιωτική λογοτεχνία. Πρώτη της συλλογή διηγημάτων, το 1995, το "Ένα μολύβι στο κομοδίνο" (Εκδόσεις "Αναλόγιο", Ηράκλειο Κρήτης, β' έκδοση, Κέδρος, 2010, ανατύπωση 2011). Ακολούθησαν άλλες δύο: "Μαράλ όπως Μαρία", εκδ. Το Ροδακιό, 2002, και "Και φύσηξε νοτιάς.....", εκδ. Το Ροδακιό, 2006, καθώς και το μυθιστόρημα "Μ' ένα καφάσι μπύρες", εκδ. Κέδρος, 2009. Κείμενά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, τούρκικα και ιταλικά. Είναι μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων.

Καλό μήνα
Πάπισσα Ιωάννα