Thursday, January 26, 2017

“Πλατεία Μεσολογγίου” του Βαγγέλη Προβιά

Γύρω από την πλατεία αργοτρέχει η ζωή, στο περίπτερο την περιμένει ο θάνατος, πιο κει αγαπιούνται δυο νέοι, παρακάτω ένα φέρετρο προσπαθεί να ξαποστάσει, στον αέρα πετάνε έντομα, στη γωνία ένα περίστροφο αντηχεί… πολλές ζωές που ζούμε όλοι.


Διπλός καϊμακλίδικος:

Βαγγέλης Προβιάς
“Πλατεία Μεσολογγίου”
εκδόσεις Ολκός
2016



Πριν το διαβάσω:
          Γιατί το διάλεξα; Επειδή είχα διαβάσει “Τα μαύρα παπούτσια της παρέλασης” κι έμεινα με την εντύπωση ότι κάτι λείπει του Προβιά που μπορεί να το βρει σε επόμενες απόπειρές-του.

Καθώς το διάβαζα:
          Προσπέρασα το πρώτο διήγημα που είναι περισσότερο μια χαρτογράφηση των επόμενων, μια τοπογραφική αναπαράσταση της πλατείας με τους κοινωνικούς τύπους και τις ομάδες που συγκροτούν μια περιοχή όχι με ιδιαίτερα γνωρίσματα, αλλά με “αινιγματική, συμβολική, προσωπική και αποκαλυπτική” μορφή. Το προσπέρασα γιατί κατάλαβα στα επόμενα ότι οι άνθρωποι και οι ιστορίες-τους είναι αυτοί που έχουν ενδιαφέρον, είναι αυτοί που κερδίζουν τον αναγνώστη με την ιδιαιτερότητα της καθημερινότητάς-τους. Οξύμωρο!
          Είδα σκληρά διηγήματα, από άλλες εποχές που θα μπορούσαν να είναι και σημερινά. Είναι λίγο πολύ η διαχρονικότητα της ανθρώπινης μοίρας. Είναι η all time classic δυστυχία που δεν ευνοεί ωστόσο το μελό και την εύκολη επίδειξη. Είναι ο οίκτος η ακατάλληλη μέθοδος για να προσεγγίσουμε τον άλλο. Είναι η γραφή το οξύ νυστέρι που διανοίγει σάρκες και αισθήματα. Είναι η συμφορά συνώνυμο της έμπνευσης αλλά και της κοινωνικής ανάλυσης.
          Οι ήρωές-του διακρίνονται από μια μουντή αξιοπρέπεια: στο “Αυτό δεν είναι λαβ στόρυ” ο πρωταγωνιστής προτίμησε να μην εκθέσει τη ζωή-του στην κοπέλα που αγάπησε, η οποία ήθελε να την κάνει βιβλίο. Στη “Θάλασσα της Σιρίας” ο Σύρος πρόσφυγας πουλάει το κορμί-του για να ζήσει, ενώ στο “Κόκκινες μπάλες και κίτρινα σφηνάκια” η εκ πρώην Σοβιετικής Ενώσεως Νίνα είναι πιο αξιοπρεπής από την απολυμένη αφεντικίνα-της Μαριάννα. Στη “Σιωπή” ο με τακτοποιημένη ζωή κύριος χαίρεται που βλέπει δυο αγόρια να είναι ερωτευμένα μεταξύ-τους, στο “Καπάκι” ο νεαρός Αλέξανδρος ξεκινά τη δουλειά ως το παιδί του καφενείου και στον “Κόκκινο λεκέ στο πουκάμισο” ο μπράβος Σταμάτης ή Ζακέτας αφήνεται να πιστέψει πως μια πόρνη, που τη συνάντησε σε μπαρ, θέλει αυτόν και όχι τη χοντρή δεσμίδα χαρτονομισμάτων που κουβαλά στην τσέπη-του.
Δεν λείπει η σαρδόνια ειρωνεία προς όποιον κοιτάζει με δόλιο μάτι τους συνανθρώπους του, ενώ ο ίδιος είναι υποκριτής και μοχθηρός. Στους “Σάπιους ανθρώπους”, σάπιοι δεν είναι οι άλλοι αλλά εμείς που κουτσομπολεύουμε χαιρέκακα.
Σε πολλά διηγήματα του τόμου ο θάνατος καραδοκεί, ωμός, κυνικός, νομοτελειακά υπηρεσιακός, χωρίς αναστολές και συμπόνιες. Στη “Μέθοδο των τριών” μια οικογένεια συναντά στο εξοχικό-της τρεις αδίσταχτους κακοποιούς, στη “Θάλεια και ο Λουκάς”, όταν πεθαίνει ο άντρας-της, αυτή τον θυμάται κλαίοντας στην κηδεία του Παντελίδη και στην “Κίνηση του ήλιου” ο χουντικός βασανιστής Μπάξης πεθαίνει υπέργηρος, συνειδητοποιώντας τι είναι για τους γονείς να χάνουν τα παιδιά-τους. Κι ενίοτε ξεμυτίζει η ζωή ως αντίβαρο στον θάνατο: π.χ. στο “Φορτίο” η αδελφή κουβαλά το φέρετρο με τη μάνα-της μέχρι να βρει τη ζωή στο παιδί που είναι έγκυος και στα “Φαγώσιμα έντομα” ο εργαζόμενος σε θερμοκήπιο εντόμων αγαπά τη ζωή, όποια ζωή κι αν συναντά. 


Αφού το διάβασα:
          Τα σκληρά κείμενα του Προβιά είναι πιο εύστοχα σε σχέση με την πρώτη-του συλλογή, πιο συνταρακτικά, πιο ευθύβολα. Η ζωή και ο αναπόδραστος θάνατος, η βία ανάμεσα στους Έλληνες, σαν να μιλάει συνεχώς για έναν νέο ενδοκοινωνικό Εμφύλιο, η αξιοπρέπεια, το νοσταλγικό παραμύθι της ύπαρξης είναι στοιχεία που καταξιώνουν το βιβλίο.

[Δημοσιεύτηκε στις 20/12/2016 στο In2life και εδώ επαναδημοσιεύεται με εικόνες που πήρα από:  www.kathimerini.gr,   www.palaiofaliro.gr,   www.athensmagazine.gr  και   www.parelthon.gr]

Πατριάρχης Φώτιος

Saturday, January 21, 2017

“Με χίλιους τρόμους γενναίος” του Διαμαντή Αξιώτη

Πόσο διαχρονικό μπορεί να είναι ένα λογοτεχνικό κείμενο που γράφεται με την ατμόσφαιρα μιας συγκεκριμένης εποχής και πόσο αντέχει αυτή η “επικαιρότητα” στο πέρασμα του χρόνου; Ένα διήγημα π.χ. δημοσιευμένο σε περιοδικό προ εικοσαετίας μπορεί να φέρει την αύρα-του έως σήμερα;


Φρέντο γκρεκοτσίνο:

Διαμαντής Αξιώτης
“Με χίλιους τρόμους γενναίος”
εκδόσεις Κίχλη
2016
 


Πριν το διαβάσω:
          Γιατί το διάλεξα; Επειδή οι εκδόσεις “Κίχλη” είχαν την καλοσύνη να μου στείλουν ένα αντίτυπο και, καθώς είναι φερέγγυος εκδοτικός οίκος, είπα να δοκιμάσω τον Αξιώτη.

Καθώς το διάβαζα:
          Μπορεί η κλασική αφήγηση, η στρωτή χωρίς τεχνάσματα και συστροφές εξιστόρηση να προσελκύσει, να συγκινήσει, να συνταράξει, να συγκλονίσει τον αναγνώστη;
Ο Αξιώτης πιστεύει πως ναι, αφού γράφει δεκαεννιά διηγήματα, τα περισσότερα από τα οποία σε γενικές γραμμές δεν ξενίζουν, δεν καινοτομούν, δεν παρεκκλίνουν από την παραδοσιακή φόρμα. Προφανώς, ο συγγραφέας θέλει να δώσει έμφαση στην κορύφωση κάθε ιστορίας, να οδηγήσει τον αναγνώστη στην ανάβαση της κορυφής και να τον ρίξει έπειτα σε ένα συναισθηματικό σλάλομ, που θα τον ταρακουνήσει. Η δύναμη δηλαδή να απορρέει από τον πυρήνα μιας ανθρώπινης ιστορίας, που ευαισθητοποιεί, συγκινεί, μπαίνει κάτω από το δέρμα για να το ξύσει.
Ο δόκιμος που καταλαβαίνει τον πόνο της αγάπης, ο Αλβανός που σκοτώνεται ενώ δουλεύει για να ζήσει την οικογένειά-του, ένας Έλληνας που υποκρίνεται τον Αλβανό για να βρει δουλειά, η μικρή Αλβανή που θέλει να πετάξει προς τα όνειρά-της, ο άστεγος Όμηρος που λέει ιστορίες και ταυτίζεται με άλλους κουτσούς μέσα στην Ιστορία, ο Τσέχος δρομέας που βγαίνει τελικά τέταρτος, ο δαρμένος που επισκέπτεται έναν αρχαιολογικό χώρο, ο παραθεριστής σε νησί που είναι ερωτευμένος και προδομένος, ο νάνος Κάρλος που έκανε παιδί με μια πανέμορφη αριστοκράτισσα, ο γερο-Λάμπρος που βάζει ενοικιαστήριο για να βρει ανθρώπους να μιλήσει, ο μικρός που ηδονίζεται στα γυναικεία λουτρά, ο Κωνσταντινουπολίτης πρόσφυγας που ζει μια βαριά καινούργια ζωή, ένας μαγκίτης βρίσκεται φυλακή για ένα έγκλημα οικογενειακής τιμής, ο ψυχάκιας που σκοτώνει στη φαντασία του αμαρτωλές, ο πατέρας σκοτώνει τα δυο-του παιδιά, ένα όνειρο κι ένα παραμύθι…
Σε πολλά διηγήματα υπάρχει ένας θάνατος, σε όλα μια ματαίωση που ρίχνει σαν τραπουλόχαρτα το βέβαιο και με κόπο κατακτημένο, σε πολλά ένας φόβος… Με άλλα συμφραζόμενα, ισχύει το καβαφικό “η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα ενθάρρυνσι κ' επιτυχία να σε αρνείται”, καθώς η διάψευση ελλοχεύει σε κάθε ανθρώπινη προσπάθεια κι η ανατροπή είναι γνώρισμα της μοίρας. Ένα ατύχημα, μια αδικία, ένα έγκλημα οδηγούν τη ζωή στο πεζοδρόμιο και την ομαλότητα στο νοσοκομείο.
Παρατήρησα ότι ο προβληματισμός του Αξιώτη είναι λίγο έως πολύ ξεπερασμένος: οι Αλβανοί δεν είναι πλέον στην πρώτη γραμμή του ρατσισμού, είτε επειδή έχουν επιστρέψει στη χώρα-τους, είτε επειδή έχουν ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία, και τα θέματα αλλά και η οπτική του συγγραφέα μοιάζουν παρωχημένα. Κι επιβεβαιώθηκα γι’ αυτό, όταν είδα ότι το πρώτο διήγημα του τόμου έχει πρωτοδημοσιευτεί το 1998 και πολλά στην αρχή της δεκαετίας του 2000. Ήδη λοιπόν οι ραγδαίες εξελίξεις, οι πρόσφυγες, η αλλαγή στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο κ.ο.κ. έχουν αφήσει πίσω τέτοιους προβληματισμούς. 

Ένα από τα καλά κείμενα του βιβλίου είναι η “Στάση Μπάτμαν”, όχι μόνο επειδή αποδίδει εκφραστικά ένα παιδικό όνειρο της κουτσής Βενίσα, που θέλει να γίνει χορεύτρια μιμούμενη την καταξιωμένη Βανέσα στην απέναντι πολυκατοικία. Το όραμά-της προσκρούει στην σκληρή κοινωνία και στον ρατσισμό-της, αλλά και στους νόμους της βαρύτητας που συμμαχούν με την κοινωνία στην κατακρήμνιση των ονείρων. Όχι μόνο γι’ αυτό, αλλά κι επειδή η ιστορία είναι γραμμένη πιο πρωτοποριακά από τις άλλες με εναλλασσόμενες οπτικές γωνίες, μια της Βανέσας και μιας της Βενίσα, αλλά και επειδή η σύγκλιση που σταδιακά επιχειρείται οδηγεί σε ένα δυναμικό κρεσέντο.
          Μ’ αυτό το διήγημα και σε κάνα δυο άλλα (Το πολύ συγκινητικό “ΕΝΟΙΚΙΑΖΕΤΑΙ” αναφέρεται στο μοναχικό ηλικιωμένο που βάζει ενοικιαστήριο, για να έρχονται υποψήφιοι κι έτσι να έχει ανθρώπους να μιλάει· κι στην “Ιδιωτική ικανοποίηση” ένας ψυχολογικά διαταραγμένος σκοτώνει στη φαντασία-του αμαρτωλές γυναίκες, ώσπου δολοφονεί τη θεία-του· όπως και “Το παραμύθι του Ερζινκάν” μπλέκει το φανταστικό με τον θάνατο και την κατάρα με την αδικία) αναθάρρησα, αλλά στα υπόλοιπα ξανάπεσα σε μια στάσιμη αφήγηση, σε μια παλιομοδίτικη γραφή, σε μια επίπεδη βιωματική ματιά. Έτσι πείθομαι ότι όσο μερικά κείμενα μένουν αδημοσίευτα για καιρό μπαγιατεύουν και φαίνονται μετά άψυχα, παρωχημένα και ανεπίκαιρα.

Αφού το διάβασα:
          Τρεις τέσσερις μέρες μετά, αναρωτιέμαι τι μένει απ’ όσα διάβασα, καθώς ο παλιομοδίτικος τόνος και η παρωχημένη οπτική δεν θυμίζει κλασική αφήγηση, αλλά ξεπερασμένη.

[Ευχαριστώ πολύ τις εκδόσεις Κίχλη που μου έστειλαν ένα αντίτυπο του βιβλίου. Οι εικόνες που διακοσμούν τη βιβλιοπαρουσίαση αντλήθηκαν από: www.baltimoresun.com,   sentimentalmagazine.com,   el.wikipedia.org   και    rebloggy.com]

Πατριάρχης Φώτιος

Tuesday, January 17, 2017

“Τελευταία προειδοποίηση” του Παναγιώτη Κεχαγιά

Πέντε σιδηρόδρομοι που ξεκινάνε για την άγνωστη ενδοχώρα, χαρτογραφημένη μόνο από άλλους συγγραφείς-εξερευνητές, μυστηριώδη και συχνά ανατρεπτική.


Καραμελτσίνο με σαντιγί:

Παναγιώτης Κεχαγιάς
“Τελευταία προειδοποίηση”
εκδόσεις Αντίποδες
2016
 


          Μπαίνεις σε ένα διήγημα και ξαφνικά ανακαλύπτεις ότι δεν είσαι στο δωμάτιο που νόμιζες, αλλά σε ένα άλλο. Ξεκινάς έναν νέο Έλληνα συγγραφέα και ξαφνικά συνειδητοποιείς ότι μέσα στο κίτρινο κουτάκι που ανοίγεις κρύβονται πέντ-έξι άλλοι συγγραφείς. Περπατάς πάνω στο δάπεδο και νιώθεις κάτω από τα πέλματά-σου μαλακά εξογκώματα που ανήκουν σε κάτι άλλο  από το κίτρινο χαλί, στο οποίο πίστευες ότι βαδίζεις.
          Τα πέντε διηγήματα της μικροκαμωμένης συλλογής είναι ταυτόχρονα ιστορίες και διακειμενικές προ/εκβολές. Καθένα από αυτά αφήνει την αίσθηση του ανολοκλήρωτου και του σημασιολογικά ημιτελούς, και γι’ αυτό ο αναγνώστης προσπαθεί να καταλάβει ποιο βάθος, βγαλμένο από το απέραντο σεντούκι της λογοτεχνίας, μπορεί να δώσει νόημα στο παράδοξο και αδόκητο.
          Στο “Πώς να επιταχύνετε την άσκηση της ταυρομαντείας” οι συμβουλές προς τον επίδοξο ταυρομάντη δεν βασίζονται στον κλασικό μύθο του Μινώταυρου, αλλά σε μια Μπορχεσιανού τύπου αφήγηση –με τον λαβύρινθο ως βασικό θέμα-, όπου όλα έχουν δεύτερες και τρίτες αναγνώσεις. Εξίσου μπορχεσιανό φαίνεται να είναι το τέταρτο διήγημα με τίτλο “Τελευταία προειδοποίηση”. Στο “Κάτι αναλλοίωτο” ένα χωριό και ο χάρτης-του συνδέει τις “Αόρατες πόλεις” του Καλβίνο με “Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ” του Ουάιλντ, καθώς το πραγματικό μέρος συγχέεται με το έγ-γραφο, η γεωγραφική και τοπογραφική οντότητα με το χάρτινο ομοίωμά-της. “Η έλευση της ευτυχίας” φέρνει στο προσκήνιο τον ιατροδικαστή Τσερένκοφ, ο οποίος ανακαλύπτει μέσα σε ένα πτώμα έναν τηλεφωνικό αριθμό, τον οποίο καλεί πολλές φορές και πάντα βγαίνει τηλεφωνητής, που εκπέμπει το ίδιο μήνυμα, όχι όμως με το ίδιο ύφος. …εκτός από την τελευταία φορά, που κάποιος απαντά. Έχει σχέση ο ήρωας με τον ομώνυμο Σοβιετικό επιστήμονα ο οποίος ανακάλυψε την ακτινοβολία που πήρε το όνομά-του;
Τέλος, “Ο κύριος Γκλας” αργοπεθαίνει αφού έχει παλέψει στα βάθη της Αμερικής με μια αρκούδα, ενώ στο μυαλό-του παίζουν αλληλοαποκλειόμενα σενάρια. Η ιστορία αφορά τον Hugh Glass, έναν πραγματικό θρύλο της Αμερικής, ο οποίος ήταν κυνηγός στην περιοχή των Ινδιάνων Αρικάρα, και μέσα στο διήγημα του Κεχαγιά αποδίδεται στο όριο της πραγματικότητας και της φαντασίας, της αλήθειας και της μυθοπλασίας, των γεγονότων και των παραισθήσεων (βλέπουμε την απήχηση του μυθιστορήματος “The Revenant: A Novel of Revenge” του Michael Punke, γραμμένου το 2002, ίσως διαμέσου της ομώνυμης ταινίας του Alejandro G. Iñárritu με τον Leonardo Di Caprio, γυρισμένης το 2015).
      Οι ιστορίες του διηγηματογράφου σε παραπέμπουν σε μια ενδοχώρα που δεν βλέπεις και ίσως δεν καταλαβαίνεις την αξία-της. Όπως οι μπορχεσιανοί λαβύρινθοι και οι μεταμοντέρνες αναγνώσεις-τους, όπως οι πολλαπλοί αντικατοπτρισμοί που δεν βρίσκουν κέντρο, τα διηγήματα δείχνουν προς μια έξοδο, που ίσως δεν υπάρχει ή δεν μπορεί να βρεθεί. Ο ταυρομάντης θα επιβιώσει μετά την είσοδό-του στον λαβύρινθο ή όχι, αφού κανείς δεν γύρισε για να μας πει τι συμβαίνει εκεί μέσα; Ο Γκλας επέζησε ή πέθανε μετά τις τόσες βαθιές ουλές που του άφησε η αρκούδα στο σώμα-του; Κανείς δεν ξέρει αφού κι ο ίδιος ζει μεταξύ αίσθησης και παραζάλης. Όλα μπορεί να είναι έτσι ή αλλιώς, όλα διπλασιάζονται σε μια αέναη ανάγνωση που γυρίζει οφιωδώς προς τον εαυτό-της.

{Πρωτοδημοσιεύτηκε στο In2life στις 3/1/2017 και εδώ αναδημοσιεύεται με εικόνες που πήρα από: praha.idnes.cz,   lougantina.blogspot.gr,  www.tripadvisor.co.uk,   www.cinema.de   και  pinterest.com}

Πατριάρχης Φώτιος

Friday, January 13, 2017

“Η λευκή κουρτίνα” του Δημήτρη Γράψα

Τι ρόλο παίζει η “λευκή κουρτίνα” σε ένα σπίτι όπου ζούσε για έξι μέρες απηγμένος ο ήρωας Χ; Και το πράσινο δωμάτιο, όπου ήταν κλεισμένος; Ποια συνωμοσία παίζεται γύρω-του ή μέσα-του;


Frappe με πάγο:

Δημήτρης Γράψας
“Η λευκή κουρτίνα”
εκδόσεις Καστανιώτη
2016
 


          Ενδιαφέρουσα ιδέα, αν και πολυφορεμένη. Ένας άνδρας ονόματι Χ. κλείνεται εν αγνοία-του σε ένα πράσινο δωμάτιο, όπου αναρωτιέται πώς και γιατί εγκλωβίστηκε εκεί. Λίγο καφκική συνταγή με το αφανές να κυριαρχεί, λίγο εσωτερικοί προβληματισμοί και πιθανά λάθη ή σκοπιμότητες των απαγωγέων-του, λίγο προσπάθειες συμβιβασμού ή απειλής.
          Μέσα στο δωμάτιο παρακολουθούμε τη ροή συνείδησης του πρωταγωνιστή από την αρχή που προσπαθεί να αντιληφθεί τι του γίνεται μέχρι την ανακάλυψη του υπολογιστή και του ίντερνετ που του δίνει μια επίφαση εξωστρέφειας. Από το σημείο που καταλαβαίνει ότι δεν είναι κατά λάθος κλειδωμένος μέχρι τον ελεγχόμενο χειρισμό του διαδικτύου, που του επιτρέπουν μόνο συγκεκριμένες ενέργειες. Οι διάφοροι γρίφοι συνθέτουν ένα άδηλο πλέγμα αιτίων και επιλογών, που δεν φωτίζουν παρά ελάχιστα την πορεία-του, ενώ ο ίδιος, αμήχανος και άλογος, δεν μπορεί να βρει τον πολιορκητικό κριό που θα ρίξει τη φυλακή-του.
          Αυτή όλη η αφηγηματική πορεία υποβάλλει από κάποιο σημείο και έπειτα την ιδέα ότι πίσω απ’ όλα αυτά κρύβεται η φίλη-του Κλαίρη, παρόλο που ο ίδιος δεν υποπτεύεται τίποτα [και δεν ξέρω αν ο συγγραφέας ήθελε να φανεί η σχέση-της ή του βγήκε από απειρία προς τα έξω]. Διαβάζοντας είχα την απορία πώς θα συνδεθεί η απαγωγή με την Κλαίρη και ποιο παιχνίδι παίζει αυτή εις βάρος-του. Τελικά, το τέλος του μυθιστορήματος δίνει απάντηση…, που με αιφνιδιάζει εν μέρει. Ο πρωταγωνιστής δεν είναι τελικά τόσο αξιόπιστος, τα γεγονότα δεν είναι ακριβώς έτσι, αλλά και ούτε αλλιώς… Το τέλος μένει μερικώς ανοικτό, αφού προτείνεται μια αληθοφανής εξήγηση περί της προσωπικότητας του Χ., αλλά συνάμα κανείς δεν μπορεί να ξέρει τι ακριβώς συνέβη.         
          Ως πρωτόλειο ξεκινά με φιλοδοξίες, αλλά ο συγγραφέας δεν δουλεύει καθόλου σε βάθος τη γλώσσα και μένει σε μια επιδερμική χρήση-της, ίσα ίσα να προχωρήσει την ιστορία. Αυτό αμέσως δυναμιτίζει τη σχέση του βιβλίου με τον αναγνώστη, αφού ο τελευταίος δεν πιστεύει στο λογοτεχνικό ανάστημα του έργου. Μόνο η αφήγηση και η μυστηριώδης ιστορία δεν αρκούν… Όσο οι λογοτέχνες νομίζουν ότι μυθιστόρημα σημαίνει “λέω μια ιστορία”, μια ιστορία καινοφανή, πρωτότυπη, με καμπές και ανατροπές, τόσο η γραφή-τους θα μένει σε ρηχά νερά. Κι αυτό παράλληλα κάνει το όλο εύρημα να χάνει επειδή δεν αποδίδει την ψυχολογία του ήρωα, δεν πιάνει αδιόρατες εντάσεις και αναταραχές στο είναι-του, δεν δείχνει παλμούς, αυξομειώσεις και τεταμένες κορυφές.

[Οι εικόνες που συνοδεύουν τη βιβλιοπαρουσίαση αντλήθηκαν από:  www.kathimerini.gr,   www.hauserwirth.com/artists/30/diana-thater   www.businessinsider.co.id   και   arstechnica.com]

Πατριάρχης Φώτιος 

Monday, January 09, 2017

Απαντήσεις στο Χριστουγεννιάτικο Λογοτεχνικό Κουίζ

Και μαζί προτάσεις για ανάγνωση …με ιδιαίτερες πτυχές!

Το κουίζ δεν είχε σωστές απαντήσεις. Ήταν περισσότερο μια προσπάθεια να ξύσω τη σκέψη μας και να ψάξουμε τη λογοτεχνία με άλλο μάτι, με ιδιαίτερους φωτισμούς, με πλάγια μέσα.
Δεν ξέρω αν τα κατάφερα, αλλά μερικές απαντήσεις μπορεί να πυροδοτήσουν νέες αναγνώσεις. Ιδού:

1.     Βιβλία που να αναφέρονται σε άτομο με ειδικές ανάγκες, ποια έχετε υπόψη;
-Ο Τριγωνοψαρούλης (Βαγγέλης Ηλιόπουλος) 
-Η αδελφή μου του Σταύρου Ζουμπουλάκη
-Ο Λούσιας Νίκος Χουλιαράς
-Μωρό από ατόφιο χρυσάφι, M. Drabble
-"Άνθρωποι και Ποντίκια", Τζωρτζ Στάινμπεκ
-“H Μητέρα του σκύλου” του Μάτεση
-“Κάρμεν” της Karin Fossum



2.     Ποια μυθιστορήματα ξέρετε που να διαδραματίζονται, αρκετά ή πολύ, σε τρένο;
-“Έγκλημα στο Όριαν εξπρές” (Άγκαθα Κρίστι)
-“Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνούν” (Ζορζ Σιμενόν)
-“Νυχτερινό τρένο για τη Λισαβόνα” (Πασκάλ Μερσιέ)
- “Το μυστήριο του Γαλάζιου τρένου” (Αγκάθα Κρίστι)
-Ο άνθρωπος που έβλεπε τα τρένα να περνουν, του Μπόχουμιλ Χράμπαλ (ή αλλιώς Τρένα υπό αυστηρή παρακολούθηση)
- Ένας πύργος στη Γερμανία - Ζινγκμαρίνγκεν, P. Assouline 
-"Άννα Καρένινα", Τολστόι

3.     Ποια βιβλία γνωρίζετε που να λαμβάνουν χώρα στην Πορτογαλία (βιβλία μη Πορτογάλων συγγραφέων);
-“Έτσι ισχυρίζεται ο Περέιρα” (Αντόνιο Ταμπούκι)
- Χειμώνας στη Λισσαβώνα, (Αντόνιο Μολίνα)
- "Νεκροταφείο πιάνων (Πεϊσότο)
- “The Journal of a Voyage to Lisbon", Henry Fielding


4.     Ποιοι Έλληνες συγγραφείς που ζουν σήμερα κατάγονται από τη Θράκη;
-Γιάννης Ξανθούλης (Αλεξανδρούπολη)
-Μισέλ Φάις (Κομοτηνή)
-Νίκη Αναστασέα (Ξάνθη)
-Χρήστος Χαρτοματσίδης (γεν. Σόφια, ζει Κομοτηνή)
- Σωτηρία Μαραγκοζάκη 

5.     Σε ποια λογοτεχνικά έργα του 20ού και 21ου αιώνα πρωταγωνιστούν ζώα;
-“Η φάρμα των ζώων” (Τζωρτζ Όργουελ)
-“Ο Ασπροδόντης” (Τζακ Λόντον)
-“Η αλεπουδίτσα” (Μέρι Γουέμπ)
- Ο αγαπημένος των μελισσών (Ανδρέας Μήτσου)
-."Εκεί που Ζουν οι Τίγρεις", Ζαν-Μαρί Μπλας ντε Ρομπλές εκδ.Πόλις
-"Η Αρκούδα", Ουίλιαμ Φώκνερ, εκδ.Εξάντας
- Και η “Καρδιά σκύλου” του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ,
- “H Τελευταία μαύρη γάτα” του Ευγένιου Τριβιζά.


6.     Ποια μυθιστορήματα έχουν θέμα τους μυθικά μοτίβα ή ήρωες;
-“Το βάρος: Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΑΤΛΑΝΤΑ ΚΑΙ ΤΟΥ ΗΡΑΚΛΗ” (Γουίντερσον)


-"Μέγας Αλέξανδρος",Νίκος Καζαντζάκης,εκδ. Καζαντζάκη (με ωραία εικονογράφηση του Τάσσου)


7.     Μπορείτε να κατονομάσετε ποιήματα που αναφέρονται στα Χριστούγεννα;
-“Παραμονή της Γέννησης”
-“Το ταξίδι των μάγων” (ΖΩΗ ΚΑΡΕΛΛΗ)
-“Χριστούγεννα: Να 'μουν του σταύλου έν' άχυρο”
-“Ένας Θεός”
-“Ονειρεμένη προσευχή” (ΠΑΛΑΜΑΣ)
-“Χριστουγεννιάτικη αγρυπνία”
-“Κατά την γέννησιν του Κυρίου”
-“Τα Χριστούγεννα των δακρύων” (ΤΑΚΗΣ ΠΑΠΑΤΣΩΝΗΣ)
-“Είδα χτες το βράδυ στ’ όνειρό μου” (ΤΕΛΛΟΣ ΑΓΡΑΣ)
-“Χριστουγεννιάτικη ιστορία” (ΓΚΑΝΑΣ)
-“Τα λυπημένα Χριστούγεννα των ποιητών”
-“Χριστούγεννα 1948” (ΣΑΧΤΟΥΡΗΣ)
-“Οι πόνοι της Παναγιάς” (ΒΑΡΝΑΛΗΣ)
-Νύχτα Γεννήσεως (Γ. Δροσίνης)
-Η Γέννηση Άγγελος (Σικελιανός)
-Παραμονή Χριστουγέννων (Λειβαδίτης)
-Το παιδί με τη σάλπιγγα, του Νικηφόρου Βρεττάκου
-Γένεσις, του Τάσου Λειβαδίτη
- A Visit from St. Nicholas, C. C. Moore 

8.     Ποια μυθιστορήματα Αφρικανών συγγραφέων γνωρίζετε;
-Περιμένοντας τους βαρβάρους, (Τζ. Μ. Κουτσί)
-Θέρος, (Τζ. Μ. Κουτσί)
-Ατίμωση, (Τζ. Μ. Κουτσί)
-Ελίζαμπεθ Κοστέλο (Τζ. Μ. Κούτσι, Κέηπ Τάουν)
-Το ημερολόγιο μιας κακής χρονιάς (Τζ. Μ. Κουτσί)
-Το μέγαρο Γιακουμπιάν (Αλάα Αλ-Ασουάνι, Αίγυπτος)
-Υπνοβάτισσα γη (Μία Κούτο, Μοζαμβίκη)
- Η αρχή και το τέλος (Ναγκίμπ Μαχφούζ)
-Τα παιδιά του Γκεμπελάουι (Αλάα Αλ-Ασουάνι) 
- Η αυτοκινητιστική λέσχη της Αιγύπτου (Αλάα Αλ-Ασουάνι) 
- Οι ψαράδες (Chigozie Obioma, Νιγηρία)
- Το καντήλι της Ουμ Χασίμ, (Γιάχα Χάκι)
-Τρομοκρατικό χτύπημα, (Γιασμίνα Χάντρα)
-Η κόρη του Μπέρτζερ, (Ναντίν Γκόρντιμερ)
-"Μυρμηγκοφωλιές στη Σαβάνα", Τσινούα Ατσέμπε ,εκδ.Πάπυρος



9.     Κατονομάστε λογοτεχνικά βιβλία ενός συγγραφέα που το καθένα αριθμεί πάνω από 1000 σελίδες.

Ζοφερός οίκος (Ντίκενς)
Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας (Πύντσον)
 
Μέλμοθ ο περιπλανώμενος (Μάτσουριν)
Αλεξανδρινό Κουαρτέτο (Λώρενς Ντάρελ)
Ο άνθρωπος χωρίς ιδιότητες (Μούζιλ)
Αναζητώντας το χαμένο χρόνο (Προυστ)
Οι υπνοβάτες (Μπροχ)
 
Άρμαντέιλ - Η γυναίκα με τ' άσπρα (Κόλινς)
2666 (Μπολάνιο)
Το άλικο και το λευκό (Φέιμπερ)
Αδελφοί Καραμαζοβ 1450 σελ. (μετάφραση Άρης Αλεξάνδρου)
Οδυσσέας Jamew Joyce (μετάφραση Ελ. Ανευλαβής)
Η τριλογία του Βερολίνου Philip Kerr 1070 σελ.
Ιστορίες από την Κολιμά του Βαρλάμ Σαλάμοφ 1966 σελ.
Αλεξανδρινό κουαρτέτο Λώρενς Ντάρελ 1205 (μετάφραση Αιμίλιου Χουρμούζιου)
Άννα Καρένινα
Πόλεμος και Ειρήνη, Λ. Τολστόι 
"Το Άλικο και το Λευκό", (Μισέλ Φέημπερ)
"Το Βιβλίο των Παράξενων Νέων Πραγμάτων", (Μισέλ Φέημπερ)

10. Θυμηθείτε βιβλία με μια τουλάχιστον καλογραμμένη σκηνή σεξ.
Μοιραίο πάθος (Τζόζεφιν Χαρτ)
Ο έρωτας στα χρόνια της χολέρας (Μάρκες)
Ο εραστής (Μαργκερίτ Ντιράς)
Ερωτική ζωή (Τσρουγιά Σαλέβ)
Λολίτα (Vladimir Nabokov)
Η μεγάλη Χίμαιρα (Καραγάτσης)
Το Μυστικό της Έλλης",Θεόδωρος Γρηγοριάδης


11. Μυθιστορήματα γραμμένα από περισσότερους του ενός συγγραφείς;
-Το μυθιστόρημα των τεσσάρων ( Άγγελος Τερζάκης, Στρατής Μυριβήλης, Ηλίας Βενέζης και Μ. Καραγάτσης) 
-Το παιχνίδι των τεσσάρων (Μουρσελάς,Σκούρτης, Σουρούνης, Τατσόπουλος)
-."Το Μυστήριο των Σιαμαίων Αδελφών",Ellery Queen (ψευδώνυμο του αστυνομικού συγγραφικού δίδυμου Frederic Dannay + Manfred Bennington Lee)

12. Ξέρετε έργα που έχουν ως κέντρο το διαδίκτυο, τους υπολογιστές, τα social media;
- Υπεραιχμή - Τόμας Πύντσον
- Password από τη συλλογή "Αστείο" (Γιάννης Παλαβός)
-Ο Κύκλος, Dave Eggers

13. Βιβλία που στον τίτλο τους περιέχεται ένα μέρος του σώματος;


Η μύτη (Γκόγκολ)
Το αριστερό χέρι της Αφροδίτης, Τάκης Θεοδωρόπουλος
Η Δασκάλα με τα Χρυσά Μάτια", Στρατής Μυριβήλης, εκδ.Εστία
Το Αηδόνι στο Πόδι της, Κωστής Γκιμοσούλης, εκδ.Καστανιώτη
“Το αυτί της αλεπούς” της Φακίνου
“Βαμμένα κόκκινα μαλλιά” του Μουρσελά
“Ιστορίες της παλάμης” του Καβαμπάτα


14. Ποια μυθιστορήματα μπορείτε να σκεφτείτε που διαδραματίζονται στο μέλλον;
-Θαυμαστός νέος κόσμος (Χάξλεϊ)
-Φαρενάιτ 451 (Μπράντμπερι)
-Οι επικυρίαρχοι (Άρθουρ Κλαρκ)
-Η ενοχή της αθωότητας (Μπουραζοπούλου)
-Σολάρις (Στάνισλαμ Λεμ)
- Η δυνατότητα ενός νησιού, (Μισέλ Ουελμπέκ)
- Το Βιβλίο των Παράξενων Νέων Πραγμάτων", Μισέλ Φέημπερ,

15. Ποια βιβλία γνωρίζετε όπου ένα άρωμα, μια κολόνια, ένα αποσμητικό, μια μυρωδιά παίζει κάποιο ρόλο;
-Το άρωμα (Ζίσκιντ)
-Άρωμα πάγου (Ογκάουα)
-Το Άρωμα του Ονείρου (Τομ Ρόμπινς)
-Το άρωμα των Ινδιών (Παζολίνι)
-Το άρωμα της νοσταλγίας (Μαρκ Λεβί)
-"Το Μοτίβο του Δολοφόνου", Γρηγόρης Αζαριάδης, εκδ.Γαβριηλίδη 

Καλή χρονιά, καλές αναγνώσεις, βιβλία και χαρά

Πατριάρχης Φώτιος