Thursday, June 09, 2016

“Ο Μαιγκρέ φοβάται” του Georges Simenon

Πιότερο κι από το μυστήριο, στον Σιμενόν διαβάζει κανείς γνήσια λογοτεχνία, με χαρακτήρες, ατμόσφαιρα, αφήγηση και ουσιαστική κατάδυση στην ψυχολογία του ανθρώπου.


Γαλλικός με μέλι:
Georges Simenon
“Maigret a peur”
1953

 
“Ο Μαιγκρέ φοβάται”
μετ. Α. Μακάρωφ
εκδόσεις Άγρα
2015

 


          Όσο διαβάζω Σιμενόν (Ο ανθρωπάκος από το Αρχαγγέλσκ , Ο θάνατος της Μπέλλ” και “Στριπτήζ”), τόσο περισσότερο ανακαλύπτω πόσο υψηλή λογοτεχνία είναι, πόσο ξεπερνάει τα στεγανά του αστυνομικού πεζογραφήματος και δημιουργεί τέχνη.
          Κατ’ αρχάς, το καταλαβαίνουμε από τον τρόπο με τον οποίο ξεδιπλώνει την υπόθεση. Ο Μαιγκρέ πηγαίνει να επισκεφτεί τον φίλο-του ανακριτή Ζυλιέν Σαμπό σε μια μικρή πόλη, όπου ακούσια αναμιγνύεται στη διαλεύκανση τριών φόνων. Ο ίδιος είναι στην αρχή αμέτοχος, αλλά όλοι οι τοπικοί παράγοντες τον αναγνωρίζουν και πιστεύουν ότι κατά βάθος δεν είναι τυχαία η παρουσία-του εκεί. Μέσω του φίλου-του μαθαίνει σταδιακά τις τρεις ιστορίες και την πορεία της έρευνας, αλλά όλα μπαίνουν στο τραπέζι με μια έξοχα κλιμακωτή αφήγηση, που δεν πετάει στον αναγνώστη απανωτά όσα χρειάζονται. Όλα δίνονται με έναν λογοτεχνικό ρυθμό που δείχνει ότι ο συγγραφέας δεν θυσιάζει την αρχή και τη μέση για χάρη του τέλους.
          Από την άλλη, δεν πρέπει να παραλείψω να αναφερθώ στην ατμόσφαιρα της μικρής πόλης, όπου τα χαμηλά στρώματα δεν βλέπουν και με ιδιαίτερη ζέση τους πλούσιους. Όταν σκοτώνεται ένας από αυτούς, κατηγορούν τον άλλο, αλλά έπειτα ακολουθούν δύο άσχετοι, μια γριά και ένας μεθύστακας, γεγονότα που ανατρέπουν την ταξική κατηγορία. Ο Σαμπό επιφυλάσσεται να κάνει έρευνες ανοικτά εναντίον της οικογένειας ντε Κουρσόν και μόνο ο γιος Αλαίν, φοιτητής ακόμα και ερασιτέχνης γιατρός, εμπλέκεται με τις εικασίες-του για κάποιον τρελό που έχει τη δική-του λογική όταν σκοτώνει με τον ίδιο τρόπο τρις.
          Και μέσα σ’ αυτήν αναδεικνύεται η ψυχολογική εμβάθυνση που επιχειρεί ο Μαιγκρέ, αποτύπωση που κάνει τον Σιμενόν να συλλαμβάνει και να αποδίδει εξαιρετικά τον ψυχισμό των χαρακτήρων, πίσω από τις πράξεις-τους, πίσω από τα λόγια και τις σιωπές-τους. Η παρατήρηση φέρνει στο ίδιο μετερίζι τον αστυνόμο, που παρακολουθεί και εξάγει συμπεράσματα, με τον συγγραφέα που κοιτάζει και συγκρατεί, αληθινές ή αληθοφανείς, συμπεριφορές, κίνητρα, κινήσεις, αντιδράσεις… Ως αναγνώστης θαυμάζω αυτήν την ικανότητα, που μεταφέρει τα εξωτερικά γνωρίσματα ως ενδείξεις ήθους και τα αντιστοιχεί με τα εσωτερικά, ώστε να αποδώσει πληρέστερα την ανθρώπινη φύση.
          Η αλήθεια λοιπόν είναι ότι το ίδιο το μυστήριο στον γαλλόφωνο Βέλγο συγγραφέα δεν είναι το Α και το Ω, αφού η ποιότητά-του απλώνεται στους χαρακτήρες, στην ατμόσφαιρα της μικρής πόλης Φοντεναί, που διακρίνεται από την επαρχιώτικη λογική του κουτσομπολιού και των ταξικών διακρίσεων, πιο πολύ σαν μια κοινωνική ζήλια παρά ως αίσθημα καταπίεσης, και την ακρίβεια στην αφήγηση και στους διαλόγους, που κάνουν όλα να φαίνονται φυσικά και μαζί λογοτεχνικά. Το τέλος, ανοικτό όσο και σχετικά προσδιορισμένο, δείχνει ακόμα περισσότερο πως στο μυαλό του Σιμενόν μετράει το πλέγμα των αιτίων παρά ο ίδιος ο δολοφόνος.

[Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο In2life στις 26/4/2016 και εδώ αναδημοσιεύεται με μια μικρή εισαγωγή, μικρές προσθήκες και εικόνες που ελήφθησαν από:  freepages.genealogy.rootsweb.ancestry.com,  www.elliottcolla.com,  www.gaspirtz.com,  www.tf1international.com  και www.arenamedia.co.uk]

Πατριάρχης Φώτιος

6 comments:

Rosa Mund said...

Ζωρζ Σιμενόν μια μένα σημαίνει "Οι αρραβώνες του κυρίου Ιρ".
Αληθινή λογοτεχνία, ψυχογράφημα. Πολύ πιο πάνω από την απλή αστυνομική λογοτεχνία.
Σε αυτό το επίπεδο είναι -κατά τη γνώμη μου- "Η τριλογία της Μασσαλίας" του Ζαν Κλοντ Ιζό.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Rosa Mund,
συμφωνούμε περίφημα ότι ο Σιμενόν δεν είναι απλώς ένας συγγραφέας γρίφων.
Είναι ένας εξαίρετος ψυχογράφος, ένας έξοχος κοινωνιολόγος
και γι' αυτό πια δεν τον διαβάζω ψάχνοντας τον ένοχο...
Ο Ιζό πλησιάζει σ' αυτό το πρότυπο, όντως.
Π.Φ.

Unknown said...

Συμφωνώ απόλυτα και με τους δυο σας. Ο ανθρωπάκος από το Αρχαγκέλσκ άλλο ένα εξαιρετικό βιβλίο - ψυχογράφημα. Ο Βέλγος Ζορζ Σιμενόν εξακολουθεί να έχει επιτυχία πανευρωπαϊκά και ιδιαίτερα στην πατρίδα του. Δραστήριος δημοσιογράφος και συγγραφέας, πολυταξιδεμένος και δυναμικός. Πήρε συνέντευξη τον Τρότσκι κατά την παραμονή του Τρότσκι στην Τουρκία, έζησε στην Αφρική απεσταλμένος του περιοδικού Voilà... Τιμάται πολύ εδώ στο Βέλγιο, γίνονται διάφορες εκδηλώσεις και αφιερώματα.
Μάλιστα στο Βέλγιο λέγεται ο άνδρας των 10.000 γυναικών γιατί είχε δηλώσει σε μία συνέντευξή του ότι πήγε με 10.000 γυναίκες(L'homme aux 10.000 femmes).
Τι σας γράφω βραδιάτικα!
Σουμέλα

Anonymous said...

Ο δικός μας ο Σπαλιάρας "πήγε" με 4000 γυναίκες. Δεν ξερω αν το είχαν μάθει όλες.
(φανταστείτε τί θα γινόταν αν έγραφε κι όλας ο άνθρωπος... Θα σου τον είχε κάνει τον Σιμενόν με τα κρεμμυδάκια)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Σουμέλα,
είναι ο πεζογράφος που αναγνωρίζεται ως ισάξιος των άλλων "σοβαρών" δημιουργών.
Δεν ήξερα ότι ήταν δημοσιογράφος
και μ' αυτή την πληροφορία παρατηρώ ότι πολλοί μεγάλοι συγγραφείς αστυνομικών εργάζονταν στον Τύπο (π.χ. ο δικός-μας Μαρής)
Καλημέρα
Π.Φ.

anagnostria said...

Το διαβάζω τώρα, αφού στο παρελθόν είχα διαβάσει το "Τρία δωμάτια στο Μανχάτταν" και τον "Θάνατο της Μπελλ". Χαίρομαι όταν έχουμε την άποψή σου και για αστυνομικά έργα, που, όπως νομίζω, δεν είναι μέσα στις ιδιαίτερες προτιμήσεις σου.
Χαιρετώ.