“Arab Jazz” του Karim Miské

Όταν ο φόνος ριζώνει σε εδάφη όπου ο θρησκευτικός φανατισμός και η μισαλλοδοξία αποτελούν πρόσφορα χώματα, για να φυτρώσει κάθε είδους εχθρότητα και βία. 

 

 

Αραβικός καφές με ζάχαρη:

Karim Miské

“Arab Jazz”

Viviane Hamy

2012

μετ. Α. Τσέλιου

εκδόσεις Πόλις

2013 

            Το “Arab Jazz” παρωδεί τη φράση “Λευκή τζαζ” (τίτλος βιβλίου του Τζέιμς Ελρόι), που σημαίνει σε κάποια αργκό “δουλειά που στράβωσε, στημένη από Λευκούς”. Άρα, το βιβλίο αναφέρεται σε μια δουλειά που στράβωσε, στημένη από Άραβες.

            Πρόκειται για ένα νουάρ, γραμμένο ιδιόρρυθμα,

Έργο της
Patricia Glauser

που καταπιάνεται με τη δολοφονία της Λορά με ένα χασαπομάχαιρο για χοίρους χωμένο στον κόλπο-της και το σώμα-της κρεμασμένο στο μπαλκόνι. Είναι ένα σημειολογικός θάνατος, που υποδηλώνει ότι η Λορά είναι ακάθαρτη και σκοτώνεται επειδή είναι βρόμικη, ηθικά, και πρέπει να αποπεμφθεί από τη ζωή. Ο μαροκινός Αχμέντ, που ζει στον κάτω όροφο, είναι ψυχολογικά διαταραγμένος, διαβάζει μόνο αστυνομικά μυθιστορήματα σε βαθμό που να κλείνουν ολοένα τον διαθέσιμο χώρο στο διαμέρισμά-του και ονειρεύεται ότι σκοτώνει γυναίκες. Ο Ζαν και η Ρασέλ, διανοούμενοι αστυνόμοι, αναλαμβάνουν την εξιχνίαση του εγκλήματος αρχίζοντας από το περιβάλλον του θύματος.

            Το πρώτο παράξενο είναι ο Αχμέντ, ο οποίος όμως δεν μοιάζει επικίνδυνος. Το επόμενο αξιοπρόσεκτο είναι ότι η Λορά είναι λευκή και συνεπώς έξω από τα πιστεύω των Μουσουλμάνων ή των Εβραίων. Ακόμα περισσότερο οι γονείς-της την έχουν αποκηρύξει, επειδή ως Μάρτυρες του Ιεχωβά δεν αποδέχονται την άθρησκη ζωή-της. Κι όμως βρίσκεται στο επίκεντρο ενός θρησκευτικού φόνου, με όλο το 19^ο διαμέρισμα του Παρισιού να είναι γεμάτο με Μουσουλμάνους, Εβραίους και άλλες εθνικές και θρησκευτικές μειονότητες, έναν κόσμο που κινείται στα όρια του φανατισμού και του φονταμενταλισμού, έναν κόσμο με τα γκέτο-του και τις δικές-του αδιάλλακτες αρχές. Το κείμενο στίζεται από την πανσπερμία Μαροκινών, Πορτογάλων, Τούρκων, Αρμενίων κ.ο.κ., οι οποίοι αποτελούν ένα συνονθύλευμα πολιτισμών χυμένων σε ένα χωνευτήρι που άλλοτε τους αφομοιώνει κι άλλοτε όχι.

            Αντίστοιχα, δεν ακολουθείται μια πιο κλασική ευθύγραμμη πορεία αφήγησης από την ανακάλυψη του πτώματος προς τις διάφορες ενδείξεις μέχρι τον δολοφόνο. Ναι, μεν παρακολουθούμε τις έρευνες του ζεύγους των αστυνόμων, αλλά παράλληλα και εναλλάξ βλέπουμε σκηνές με πρωταγωνιστές τον Αχμέντ, τους διάφορους περίοικους της Λορά, τους γονείς-της, άλλες φιγούρες που απαρτίζουν ένα ετερόκλητο μωσαϊκό, το οποίο διασπείρει την αφηγηματική βεντάλια σε διάφορες κατευθύνσεις. Αυτό ωστόσο κουράζει αφάνταστα, διαμορφώνει ένα “αν-έστιαστο” σκηνικό, ένα φυγόκεντρο παζλ που συνεχώς ευρύνεται, με αποτέλεσμα πιο πολύ να ενδιαφέρει το πολυπολιτισμικό και πολυθρησκευτικό σύνολο παρά ο δράστης.

Κι αν κάποιος ευλόγως πει ότι μέσα από αυτό το σύνολο, θα προκύψει και ο δράστης, θα αντιτείνω ότι στον βωμό αυτής της διασποράς θυσιάστηκε η αφηγηματική οικονομία. Ούτως ή άλλως, όλο αυτό το πανηγύρι λειτουργεί παραπλανητικά, ενώ ο πραγματικός λόγος να είναι άλλος. Κι αυτό με πείθει ότι ο στόχος είναι να αναδειχθεί το μωσαϊκό και να προβληθούν οι σχέσεις των αλλοεθνών και αλλόθρησκων, παρά να βρεθεί ο πραγματικός υπαίτιος του φόνου.

            Σ’ αυτό το μήκος κύματος, ο Miské επιχειρεί να αναδείξει τις οδυνηρές επιπτώσεις του θρησκευτικού φονταμενταλισμού, όπου οι Μουσουλμάνοι ωρύονται για τους άπιστους, οι Εβραίοι απαξιούν κάθε άλλο θρήσκευμα, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι υστερικά ευαίσθητοι με τους ακάθαρτους ανθρώπους… Έτσι, παρουσιάζεται ένα Παρίσι, όπου αφενός όποιος είναι θρησκευόμενος παρουσιάζεται σαν τρελός φανατικός ή σαν επιθετικός μανιακός, ενώ οι άθρησκοι είναι και τα καλά παιδιά που διάγουν τη ζωή-τους, χωρίς να ενοχλούν κανέναν. 

[Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από: sultanknish.blogspot.com, www.celesteprize.com, www.aquila-style.com, bulletinoftheoppressionofwomen.com, s644.photobucket.com και www.limitstogrowth.org]

Η επόμενη ανάρτηση {καλώς εχόντων των προγραμμάτων} θα αφορά στο βιβλίο “Γαλάζια αγελάδα” του Βασίλη Τσιαμπούση (εκδόσεις Μεταίχμιο). Ο Βαλτινός πήγε μπροστά τη λογοτεχνία-μας, οι βαλτινικοί πάλι δεν ξέρω.

Πατριάρχης Φώτιος