Wednesday, December 25, 2013

ΚΑΛΑ και μελωδικά ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ

Έχουμε καλούς συνθέτες επειδή έχουμε μεγάλους ποιητές,
έχουμε καλούς στιχουργούς επειδή έχουμε μεγάλους ποιητές,
έχουμε μεγάλους ποιητές επειδή έχουμε τη μουσική μες στη ζωή-μας. 

Έτσι η μελωδία ζωοδοτεί την ποίηση,
κι η ποίηση ξέρει να παίρνει ρυθμό και όραμα, όσο ο ποιητής ακούει τη μουσική να γονιμοποιεί τη γλώσσα.  

ΧΤΥΠΩ ΤΗΝ ΠΟΡΤΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ

Χτυπώ την πόρτα του Θεού,
χτυπώ του Παραδείσου,
βοριάς ήρθε και φύσηξε
κι άνοιξε τη δική-σου. 

Όσα σκαλιά κι αν ανεβώ
κι όπου η καρδιά-μου φτάνει,
θα με κρατάει το χέρι-σου,
Χριστέ και Μακρυγιάννη. 

Χτυπώ την πόρτα του Θεού
σε μακρινό ξωκκλήσι,
μα δε μ’ ακούει με το βοριά
και το κερί θα σβήσει. 

(1979:
στίχοι Μ. Ελευθερίου,
μουσική Η. Ανδριόπουλος,
ερμηνεία Α. Καλογιάννης – Α. Πρωτοψάλτη) 

          Η συγκεντρωτική έκδοση “Τα λόγια και τα χρόνια” (1963-2013) των εκδόσεων Μεταίχμιο παρουσιάζει σε έναν ενιαίο τόμο τους στίχους από τα τραγούδια στην πολύχρονη πορεία του Μάνου Ελευθερίου. Είναι στίχοι τους οποίους όλοι έχουν σιγοτραγουδήσει, στίχοι που αποτύπωσαν την Ελλάδα και τον έρωτα, τον καημό και τη χαρά, στίχοι που πέταξαν σαν μελοποιήθηκαν. “Πρώτη του Δεκέμβρη”, “Το τρένο φεύγει στις οκτώ”, “Ο Άμλετ της σελήνης” κ.ο.κ. είναι μερικά τραγούδια που λειτούργησαν στο κοινωνικό φαντασιακό ως πέτρες ενός γερού κάστρου καμωμένου από στίχους, μουσικές και φωνές μιας ολόκληρης πεντηκονταετίας.
          Θέλω να τονίσω ότι η στιχουργική δεν είναι νόθη αδελφή της ποίησης. Σε πολλές περιπτώσεις είναι εφάμιλλη με την αναγνωρισμένη συγγενή-της, αφού ο μελοποιημένος στίχος –ειδικά Ελλήνων δημιουργών- δανείζεται ρυθμό, περιεχόμενο, μορφές κ.ο.κ. από τη μακραίωνη παράδοση της έμμετρης ποίησης. Πολλοί ποιητές έγιναν στιχουργοί, πολλά ποιήματα μελοποιήθηκαν, οι ανταλλαγές και οι συγγένειες είναι πολλές. Γι’ αυτό θα χαρώ αν δω πως συλλογές στίχων, όπως του Γκάτσου, ή εδώ του Ελευθερίου, εκδίδονται, μελετώνται, διαβάζονται… 

Εύχομαι να ζυμώνουμε μέσα-μας το νόημα αυτών των γιορτών,
όχι στην κοσμική αστρόσκονή-τους
αλλά στην κατανυκτική αυτοανάταση
στην οποία μπορούν να οδηγήσουν.
ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ
Πατριάρχης Φώτιος

6 comments:

Θεοδώρα Βαγιώτη (Filoteo) said...

Αγαπώ τον στίχο που είχε την τύχη να γίνει τραγούδι. Ωραία ανάρτηση. Χρόνια Πολλά αγαπητέ μου πατριάρχα :)

Πάπισσα Ιωάννα said...

filoteo,
μάθαμε ποίηση και μέσω της μελωδίας, τραγουδήσαμε στίχους και έτσι εντυπώθηκαν στη συνείδησή-μας μέσω της μελοποίησης...
Εύχομαι λοιπόν καλά μελομακάρονα και καλές (μελο)ποιήσεις!
Πατριάρχης Φώτιος

Νώντας Τσίγκας said...

http://www.youtube.com/watch?v=Wh2WNBWn7go

Αλλο ένα εξαιρετικό ποίημα του Μ.Ε.
(..."Δεν έχουν πια ζωή αυτά τα ερημονήσια"...)

Από τους μεγάλους μας και ο Ελευθερίου καθώς δεν είναι λιγοι που ευτυχήσαμε να καταφέρουν οι στιχοι τους να μπουν απο τ' αυτιά μας στο αίμα μας κι ύστερα να εγκατασταθουν στην ψυχή μας.
Ν. Γκάτσος, Λ.Παπαδόπουλος, Μ. Ελευθερίου ασυναγωνιστο τρίο!
Και Ζήτω και Αιέν στον Μέγα Μίκη Θεοδωράκη που πρωτοδίδαξε την τέχνη του πως γίνεται η ακριβή ποίηση τραγούδι (Ελύτης, Σεφέρης, Λειβαδίτης, Αναγνωστάκης κλπ) κι άνοιξε δρόμους.

Αμείλικτο ερώτημα: Τωρα τι ποίηση ακούμε; Και ποιοί γραφουν τις μουσικές;
[Αλλα για να φύγει η πίκρα ας κατεβάσω δυο τρία μελομακάρονα!].

"Νυνί δε μένει Ελπίς Πιστις Αγάπη. Τα τρία ταυτα! Μείζον δε τούτων η Αγάπη" (Κι αυτό ευτυχησε να μελοποιηθεί).

ΚΑΛΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ! ΚΑΛΕΣ ΚΑΙ ΕΥΕΡΓΕΤΙΚΕΣ "ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΣΑ" ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ. Τις ευλογίες σας "Πατριάρχα"...

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νώντα,
η μουσική είναι ευλογία.
Και σήμερα δεν έχουμε πάψει να έχουμε σπουδαίους στιχουργούς, μεγάλους συνθέτες... Δεν ανησυχώ
Και γι' αυτό πιστεύω στη συνέχεια και στην ποιότητα της ποίησής-μας.
Χρόνια πολλών αισθημάτων
Πατριάρχης Φώτιος

Βιβή Γ. said...

Έχουμε, έχουμε. Και ποίηση και μουσική και λογοτεχνία και... μελομακάρονα.
Ακόμα.
Μη γκρινιάζουμε.Ας τα ψάξουμε πέρα από τα κατεστημένα και διαφημιζόμενα γιατί όντως υπάρχουν και ας τα απολαύσουμε .

Χρόνια Πολλά!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Όντως έχουμε!
Πρώτα τραγουδάμε κι έπειτα μιλάμε,
πρώτα γράφουμε στίχους και μετά διαβάζουμε,
πρώτα σκαρώνουμε στιχάκια κι έπειτα γράφουμε τα μαθήματά-μας,
και πολλά από αυτά έχουν βάθος, ουσία, νόημα, στοχασμό, συναίσθημα,...
Χρόνια πολλά, Βιβή.
Πατριάρχης Φώτιος