Friday, January 11, 2013

“Hotel Chelsea” του Γιώργου Γλυκοφρύδη


Πώς αναβιώνεις μια χαμένη αγάπη, μια ερωμένη που πέθανε και βρίσκεται σε άλλη διάσταση; Η θρησκεία, η επιστήμη, η λογοτεχνία παρέχουν απαντήσεις που κάνουν την απώλεια πιο κατανοητή και την ελπίδα ακμαία. 


Αμερικάνικος με γάλα:
Γιώργος Γλυκοφρύδης
“Hotel Chelsea”
εκδόσεις Ψυχογιός
2012 

            Διαβάζω στο τέλος των βιβλίων τις ευχαριστίες, μη ρωτήσετε γιατί, δεν ξέρω. Κοιτάζω τα ονόματα που ενέπνευσαν με μια ατάκα τον συγγραφέα, που του έδωσαν το πρώτο υλικό, που τον βοήθησαν ίσως στην έρευνα, αν το βιβλίο ήταν λ.χ. ιστορικό. Κοιτάζω και τα ονόματα των φίλων του πεζογράφου, που διάβασαν το έργο in progress και είπαν τη γνώμη-τους βοηθώντας-τον να αλλάξει, να διορθώσει, να βελτιώσει μερικά σημεία που ίσως έπασχαν και να ενθαρρυνθεί από τη θετικότητα των απόψεών-τους για άλλα κομμάτια που ήταν ιδιαιτέρως καλά. Κι αναρωτιέμαι, θα είχε κανείς το θάρρος να του πει «μην το εκδώσεις!»; 
 
muetank.deviantart.com
 
            Πάμε τώρα στο συγκεκριμένο έργο. Βασικός άξονας πάνω στον οποίον στηρίζεται το έργο είναι η απώλεια του ερωτικού αντικειμένου, αφού ο συγγραφέας Στέφανος έχασε τη σύντροφό-του Σάρα στους Δίδυμους Πύργους (είναι σύνηθες ο Γλυκοφρύδης να συνδέει το ατομικό με ένα κοσμοϊστορικής σημασίας γεγονός, όπως στον πολύ καλό “Επιβάτη” στήνει την ιστορία-του στην πτώση του Τείχους του Βερολίνου). Ο Στέφανος, λοιπόν, δέκα χρόνια μετά δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει την απώλεια και μεταξύ συνειδητού και υποσυνείδητου, μεταξύ ρεαλιστικής και εικονικής πραγματικότητας, μεταξύ αναμνήσεων και βιο-ανδροειδών επιχειρεί να αναβιώσει τη Σάρα σε ένα μελλοντολογικό σκηνικό του 2101. Το ξενοδοχείο Chelsea αποτελεί το μόνιμο κέντρο στο οποίο όλοι γυρίζουν και εκεί γνωρίζει εντέλει τη νέα-του αγαπημένη Γκρέις.
indiatimes.com

            Το θέμα που προκαλεί αμηχανία, αν όχι αποστροφή, είναι ο συνονθυλευματικός χαρακτήρας του κειμένου, που συνδυάζει χρονικά επίπεδα, πρόσωπα, σκηνές, γεγονότα, αισθήσεις και παραισθήσεις, ερωτικό μυθιστόρημα και μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας κ.ο.κ. Αν εξαιρέσει κανείς δυο-τρεις σκηνές ερωτικής φαντασίας που διακρίνονται για την ήπια αισθησιακή-τους διάσταση (τα καλύτερα σημεία του έργου), το υπόλοιπο πνίγεται σε μια συσσώρευση μεταμοντέρνας κοπής. Πολλά πράγματα φαίνονται (ή είναι) περιττά, άλλα λειτουργούν φυγόκεντρα σε μια ηθελημένη (;) αποσπασματικότητα, διάλογοι και επιμέρους συμβάντα τίθενται σαν το φελιζόλ που θα ήθελε να προστατεύσει από τη θραύση τα ευαίσθητα μέρη του μυθιστορήματος.
"Ορφέας και Ευρυδίκη"
του Rubens

            Η ιδέα του κειμένου βασίζεται σε μια μεταθανάτια συνάντηση, σε μια δυνατή χάρη στην επιστήμη επανασύνδεση των δύο εραστών, όπως παλιότερα αυτό ήταν δυνατόν χάρη στη θρησκεία (βλ. λ.χ. τη συνάντηση του Ορφέα και της Ευρυδίκης στον Άδη ή του Κρητικού στο ομώνυμο ποίημα του Σολωμού με την αρραβωνιαστικιά-του στη Δευτέρα Παρουσία). Κι από την άλλη, έχουμε ένα τρίγωνο με τη νεκρή αγαπημένη και τη νέα, ζωντανή, που θυμίζει ουρανόσταλτο άγγελο. Ο τρόπος εκτέλεσης παραπέμπει σε ένα ποτ-πουρί ειδών και αφηγηματικών επιπέδων, που συζευγνύει το παρόν, το παρελθόν και το μέλλον σε ένα mix ανομοιογενών συστατικών. Όσο εξαρθρώνεται η γραφή, τόσο ξανασκεφτόμαστε τι είναι λογοτεχνία, πόσες αντοχές έχει αλλά και πόσες δυνατότητες να περάσει σε μια χαοτική απεικόνιση που μπορεί ωστόσο να δώσει νόημα.
            Και ξαναγυρίζω σε όσα έγραφα στην αρχή. Αν το αποτέλεσμα είναι η συνειδητή προσπάθεια του συγγραφέα να δημιουργήσει παράλληλες πραγματικότητες οι οποίες διασταυρώνονται χωρίς να συνδέονται ή συνδέονται σκόπιμα αποσπασματικά, τότε είναι και υπεύθυνος για το αισθητικό αποτέλεσμα που ο ίδιος διάλεξε. Αν όμως το όλο μίγμα αλλοιώθηκε από την ετερογένεια των υλικών, οι φίλοι-του που διάβασαν το αλχημικό αυτό προϊόν, θα έπρεπε να λειτουργήσουν περισσότερο κυματοθραυστικά και προληπτικά να τον αποτρέψουν.
[Παραλλαγή του παραπάνω κειμένου πρωτοδημοσιεύτηκε στο In2life στις 14/10/2012]
Η εικόνα κορυφής προέρχεται από το: www.tribune.com.pk.
Πατριάρχης Φώτιος

11 comments:

Pellegrina said...

ΟΓιώργοςΓλυκοφρυδης μου δινει την εντυπωση οτι ειναι περιπτωση συγγραφέα που χρειάζεται εναν πολύ καλό,συγχρονο editor από αυτούς που μάλλον λείπουνεντελώς αποτην Ελλάδα. Δεν αρκει να του λες τι να ΜΗΝ κάνει:πρέπει να του πεις τι ΝΑ ΚΑΝΕΙ,ad hoc,sto συγκεκριμένο υλικό

Πάπισσα Ιωάννα said...

Η αλήθεια είναι ότι μετά τον "Επιβάτη" πειραματίζεται επικίνδυνα και συχνά ...παθαίνει ηλεκτροπληξία.
Δες και το http://vivliocafe.blogspot.gr/2010/09/10.html

Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

καλά ομως κάνει και πειραματίζεται

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
αν ήμουν συγγραφέας, θα ήθελα κι εγώ να γράψω πειραματικά, ακραία, ανατρεπτικά,
αλλά ξέρω ότι μια τέτοια γραφή εμένα ως αναγνώστη με βγάζει από τα ρούχα-μου,
αν δεν συνοδεύεται κι από έναν στόχο που θα ανανεώσει τη λογοτεχνία
κι όχι απλώς θα αποτελέσει πυροτέχνημα χωρίς ουσία.

Επομένως, η πειραματική γραφή -ελπίζεις- θα έλθει να δώσει κάτι πιο πρωτοποριακό
και περιμένεις να το δεις σε κάθε τέτοιο βιβλίο,
αλλά 8 στις 10 φορές διαψεύδεσαι.
Καληνύχτα
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Πατριάρχη Φώτιε,
μήπως θα μπορούσατε να πείτε δυο λόγια για το πώς εννοείτε το "πειραματικά, ακραία, ανατρεπτικά" και την ανανέωση της λογοτεχνίας;
Είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα που με απασχολεί αρκετά.

Καλημέρα!

Ελ,Ελ

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελ,Ελ,
αν ήξερα με σαφήνεια, θα ήμουν συγγραφέας!
Κι αν είχα ανατρεπτικές ιδέες και τεχνικές και τις διατύπωνα, θα ήταν συνταγές και όχι προτάσεις.

Οι καλύτερες ιδέες προκύπτουν από τα ίδια τα έργα.
Ο φέρελπις συγγραφέας "εμπνέεται" από αυτά
και προχωρά παραπέρα καινοτομώντας.
Ποικίλες οπτικές γωνίες, αποσπασματικότητα, διάλυση του προσώπου, υφολογική ποικιλία, αφηγηματικοί ακροβατισμοί, μικροί ή μεγάλοι αιφνιδιασμοί, εγκιβωτισμοί, ιδεολογικές προτάσεις έξω από την τρέχουσα νοοτροπία κ.ο.κ.

Παρέθεσα ό,τι βλέπω στα βιβλία. Υπάρχουν άπειρα άλλα και κάθε πρωτοποριακό βιβλίο θέτει και κάτι καινούργιο, μορφικά ή ιδεολογικά.
Ο ρηξικέλευθος συγγραφέας μπορεί να αναμίξει κάτι από αυτά ή να βρει άλλα πιο δημιουργικά.
ΑΛΛΑ προπαντός να χρησιμοποιήσει την καινοτομία για να δείξει σε βάθος και σε εύρος την άλλη πλευρά του κόσμου και του ανθρώπου,
κι όχι να δουλέψει ναρκισσιστικά τις δυνατότητές-του.
Όσοι συγγραφείς προσέλθετε...
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...
This comment has been removed by the author.
Pellegrina said...
This comment has been removed by the author.
Anonymous said...

Ευχαριστώ, Πατριάρχη Φώτιε!

Ελ,Ελ

George Glikofridis said...

Ο συγγραφέας ο ίδιος μπορεί να σχολιάσει;

Το επόμενο, (που ήδη γράφεται), θα είναι "χειρότερο" από το Hotel Chelsea. Δεν θα σε βγάλει απλά απ' τα ρούχα σου, Πατριάρχη Φώτιε, θα σε κάνει έξαλλο! :)
Κανένα πρόβλημα, όμως, αν άρεσαν όλα σε όλους ο κόσμος θα ήταν βαρετός.
Αν και δεν νομίζω πως δεν σου άρεσε. Ποιο πολύ σε ξένισε αφόρητα, νομίζω.
Να εξηγήσω; Ε, όχι, δεν είναι σωστό. Άμα είναι να εξηγείς τα έργα σου για να αρέσουν το έχεις χάσει τελείως, όμως.

Ευχαριστώ! (Κι όμως, λέω αλήθεια στο ευχαριστώ.)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Φαντάζομαι ότι ευχαριστείς τον αποδέκτη που διαφωνεί, ευχαριστείς την άλλη συνείδηση που φωτίζει με διαφορετικό τρόπο το παιδί-σου, ευχαριστείς την αντίρρηση (την αυθόρμητη, καλοπροαίρετη, ενστικτώδη) που διάβασε αλλιώς το κείμενο.
Γι' αυτό υπάρχουν οι αναγνώστες.
Να είσαι καλά!
Πατριάρχης Φώτιος

ΥΓ. Σε παρακαλώ, μην επικαλείσαι τη φράση "αν άρεσαν όλα σε όλους ο κόσμος θα ήταν βαρετός'. Είναι μια απίστευτη κοινοτοπία.