Sunday, October 28, 2012

ΛΟΓΟ(ΤΕΧΝΗ)Α και ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

            Μπορεί η τέχνη να ξεσηκώσει τη ναρκωμένη συνείδηση του ανθρώπου; Μπορεί “να ρίξει καθεστώτα” ή να βγάλει στους δρόμους καναπεδάτους κυρίους και κυρίες; Κι όχι μόνο σε καιρό πολέμου και αντίστασης αλλά και σε εποχές κρίσης, ο τρόπος γραφής μπορεί να εξεγείρει το κοιμισμένο-μας εγώ;
 
Γλυπτό στην
Eyre Square του Galway
Γιατί να αποτυπώνει κανείς τον κόσμο όπως είναι; Τι θα δώσει στον αποδέκτη του καλλιτεχνήματός-του αν του δείξει αυτό που βλέπει και ο ίδιος; Πολλοί καλλιτέχνες θέτουν στον εαυτό-τους αυτά τα ερωτήματα και τελικά απορρίπτουν την απλή φωτογράφηση της πραγματικότητας. Αντίθετα, ένα μεγάλο μέρος της τέχνης θέλει να αλλάξει τον κόσμο, να αλώσει το καθημερινό και οικείο και να το ανανεώσει σε μια απόπειρα ανατροπής. Η τέχνη μ’ αυτόν τον τρόπο γίνεται πνευματική προβοκάτσια, υποβολιμαία θρυαλλίδα, προκειμένου να μεταμορφώσει την πραγματικότητα.
Pablo Picaso:
Η γυναίκα
μπροστά στον καθρέφτη
            Ακούγοντας παλιότερα, στα χρόνια της συντηρητικής νιότης-μου, για “επαναστατική τέχνη”, πίστευα ότι μιλάμε κατ’ ανάγκη για σαρωτικές ανακατατάξεις και αναρχικές τάσεις. Απεναντίας, η τέχνη μπορεί να γίνει ανατρεπτική για να συγκλονίσει και να υποκινήσει σε πιο ήπιες αναταράξεις. Το σημαντικό είναι να σε κάνει να δεις τον κόσμο ως το φθαρμένο είδωλο μιας καλύτερης πραγματικότητας, να δεις το αλλοιωμένο και συμβιβασμένο πρόσωπο που θέλει ρετούς. Να σε κάνει να αφυπνιστείς και να πεις έστω και στιγμιαία ότι δεν σου αρέσει αυτό το τακτοποιημένο φαρισαϊκό περιβάλλον. Αλλαγή λοιπόν μπορεί να σημαίνει επανάσταση, εξέγερση, ανατροπή, ανταρσία, λαιμητόμος, πυρπόληση αλλά και μπούχτισμα, αντικομφορμισμός, αποστασιοποίηση, καθημερινή αντίσταση, ανάγκη για μεταρρυθμίσεις, προσωπικές και κυρίως κοινωνικές, ανυπακοή, φρεσκάρισμα του ξεθωριασμένου χρώματος του ουρανού…
Πηγή:
www.bestdesigntuts.com112

            Οι εικαστικές τέχνες, και όποιος επισκεφτεί μια έκθεση ζωγραφικής ή γλυπτικής μπορεί να το καταλάβει αν σταθεί στο μήνυμα των έργων, έχουν δοκιμάσει να σοκάρουν ήδη από τα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ού. Ο μοντερνισμός και οι πρωτοπορίες επιχείρησαν να δώσουν την πραγματικότητα με πρίσμα χρωμάτων και οπτικών γωνιών, να αποδομήσουν το οικείο είδωλο του κόσμου και να ωθήσουν τον θεατή στο να τολμήσει το προσωπικό-του ξέσπασμα. Δεν ξέρω αν έχουν γίνει έρευνες για το πόσο επιτυχείς στάθηκαν αυτές οι επαναστάσεις, πόσο επηρέασαν λ.χ. τις αλλαγές μετά τον Α΄ και πιο πολύ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, πόσο οδήγησαν στο Μάη του ’68 κ.ο.κ. Βλέπω όμως, κάθε φορά που μπαίνω σε μια πινακοθήκη με μοντέρνους πίνακες, αυτό το συνολικό μήνυμα, ασχέτως αν μου αρέσει ο Χ ή ο Ψ πίνακας: η πλημμύρα που σηκώνεται μέσα-μου είναι συνέπεια της παρωθητικής δράσης μιας τέχνης που δεν αντέχει τον συμβιβασμό και τη μαζοποιημένη ομοιομορφία.
            Η λογοτεχνία το κατορθώνει αυτό; Το επιχείρησε ο μεσοπόλεμος με την απελευθέρωση των μορφών και τα ανατρεπτικά μηνύματα του υπερρεαλισμού, του ντανταϊσμού, του εσωτερικού μονολόγου, της μεσοπολεμικής και μεταπολεμικής διαστρέβλωσης της αφήγησης… Μερικά έργα χάρη στη γλώσσα-τους αλλά και στις έμμεσες αφηγηματικές αποδομήσεις-τους δείχνουν φανερά στην επανάσταση που ξεκινά από τις σελίδες-τους και επεκτείνεται στο μυαλό και στην καρδιά του αναγνώστη και έπειτα στη ζωή-του.
Μιχαήλ Μήτρας:
Θαλασσογραφία

            Τελικά, η ποίηση είναι πιο κοντά σ’ αυτό το κλίμα ανατροπής. Χτυπά πιο καίρια στο συναίσθημα, απελευθερώνει σκέψεις και αισθήματα, δρα πιο πολύ αντισυμβατικά. Διαβάζεις ποίηση και ξεσπάς, άλλοτε σε λυγμούς για τη χαμένη αθωότητα κι άλλοτε σε δάκρυα χαράς για το όραμα του μέλλοντος. Διαβάζεις το πυκνό νόημα των στίχων, περιεκτικό και κεντροβόλο, και νιώθεις πως δεν σου αξίζει αυτή η ζωή. Η πεζογραφία από την άλλη είναι πιο μαζεμένη, πιο τακτοποιημένη: φτιάχνει έναν δικό-της κόσμο και σε βάζει σε μια δομημένη ζωή. Ίσως ένας λόγος που το μυθιστόρημα έχει επικρατήσει είναι αυτός: προσφέρει ένα οργανωμένο πλαίσιο δράσης στο οποίο μπορεί να κινηθεί και ο αναγνώστης, παρά τις ανατροπές που συχνά επιχειρούνται.
            Το ζητούμενο ίσως είναι αυτή η επαναστατική διάθεση να περάσει στο ευρύ κοινό και να μη μείνει στο πλαίσιο μιας κλειστής ομάδας φιλόμουσων. Από τη μία, η ίδια η τέχνη να περάσει στη φάση της κοινωνικής-της αποστολής και του ανοίγματός-της στο ευρύ κοινό κι από την άλλη το κοινό πρέπει να διαπαιδαγωγηθεί (από το σχολείο; εδώ γελάνε!) ώστε να μπορεί να θεωρεί τέχνη κάτι παραπάνω από το σκυλάδικο ή το ευπώλητο.
            Κλείνοντας μπορώ να πω πως μεταξύ συντήρησης και προόδου, μεταξύ πειθαρχίας και αναρχίας, μεταξύ βολέματος και επανάστασης, ο άνθρωπος ενίοτε αναζητά στην τέχνη αυτό που θα τον ξεβολέψει. Κι η τέχνη μέσα στην τρέλα-της μπορεί να του το δώσει…
[Η εικόνα κορυφής είναι το έργο του Chidi Okoye "Χαριτωμένη τέχνη"]
Πατριάρχης Φώτιος
 
Zwarez Enigmatic

Art and Revolution


Why should Ι reflect the world as it is? What will Ι give to the recipient of my artwork, if I show him what he already sees? Many artists ask themselves these questions and ultimately reject the simple pictures of reality. Instead, art wants to change the world, to change everyday life, to intimate and to renew in an attempt to overthrow the current situation. Art to him is an intellectual provocation, a substituted   fuse in order to transform reality.
Daniel Spoerri:
Γεύμα
κάτω από το γρασίδι
       When I used to listen, during the conservative years of my youth, about "revolutionary art", I thought it was necessarily about sweeping upheavals and anarchist tendencies. Instead, art can be subversive to shock and stimulate a more moderate turbulence. The important thing is to make you see the world as the damaged image of a better reality, you see the compromised and corrupted person who wants retouching. To make you wake up and say even for a moment that you do not like this neat Pharisees environment. So change may mean revolution, rebellion, subversion, sedition, guillotine, and sicken of burning, detachment, everyday resistance, need for reforms, especially social and personal, disobedience, and the refreshment of the faded colour of the sky...
Αφηρημένο μοντέρνο
γλυπτό τοίχου
από ανάμικτα μέταλλα
του Bruce Gray

        The visual arts (and anyone who has visited a painting or sculpture exhibition can understand the message) have tried to shock the public since the late 19th century and early 20th century. Modernism and the avant-garde have tried to portray reality in light colours and perspectives, to deconstruct the familiar image of the world and to engage the viewer to dare himself to let go of what is right and be outraged. I do not know if research has been done on how successful these revolutions have been, for example how they affected the changes that were made after the first and mostly after the Second World War and if what led to May '68 etc. But I see, every time I go to a gallery of modern paintings, this overall message, whether I like the X or Z painting: a flood rises in me as a consequence of an art that cannot afford to compromise and become globalized.
        Can literature succeed in this? Literature tried this between the two World Wars by releasing the forms and subversive messages of surrealism, Dadaism, internal monologue, the interwar and post-war perversion ... Some stories thanks to their language but also to the indirect narrative show clearly the revolution that is starting from the pages of the book, which expands to the mind and the heart of the reader and then to his life.
Conclusively, poetry is closer to this climate of change. It hits more keynotes emotionally, it releases thoughts and feelings, and it acts more unconventionally. Someone reads poetry and breaks down in tears; sometimes it is tears for the lost innocence and sometimes tears of joy for what the future holds. You read the thick meaning of the lyrics, which are full of meaning, and you feel like you do not deserve this life. The prose on the other hand is more put together, more neat: it creates its own world and puts the reader in a structured story and life. Perhaps one reason the novel has prevailed is this: it is the fact that it offers an organized framework in which the plot can be unfolded and the reader can join in, despite the twists that are often undertaken.
            The challenge is perhaps for the idea of revolution to go to the general public and not to be left in a closed group of philosophers. On the one hand, the art itself has to pass the stage of its social mission and to be open to the general public and on the other hand the need to educate the public (from school? I am just kidding) to be able to consider art something more than Greek nightclubs.
            Finally I can say that between maintenance and progress, between discipline and anarchy, between shots and revolution, man sometimes seeks in art what will awake him. And art in its madness can give it to him...
Bookmark

20 comments:

Pellegrina said...

Συμφωνώ σε ολα οσα λες,αλλα το σχολιο μου ειναι στη φραση "προσωπικό αλλα κυρίως κοινωνικό":συχνά η προσωπική αλλαγη δεν γινεται κοινωνική,γιατι απλά δεν θ ε λ ε ι να γινει: η πραγματική κοινωνική αλλαγη γινεται αναιμακτα,με τις θελήσεις.οι άνθρωποι που με οποιοδήποτε τροπο(αλλα με ειλικρίνεια) ασχολουνται με την τεχνη,ισως ειναι αυτοι που καλυτερα από ολους ξερουν οτι η πλειοψηφια,ο "λαος" δεν εχει τιποτα το "προοδευτικό",δεν ειναι "φοβισμένος" ή "παραπλανημένος",ειναι απλως συντηρητικός.Ο λαος δεν θ ε λ ε ι αλλαγες. Διαμαρτυρεται απλως οταν καταπιεζεται,οταν του παιρνουν το"ψωμι"του.Αυτο ειναι φυσικό,ενστικτώδες,δεν εχει κατι"προοδευτικό' (Ειναι σαν τον πιτσιρικά που οταν ειναι δεκαοχτω "επαναστατει"κατα του μπαμπα που τον καταπιεζει,αλλα οταν γινεται σαραντα κανει κι αυτος το ιδιο στο δικό του γιο: δεν υπαρχει αντιφαση.Και στη μια και στην άλλη περιπτωση ειναι απλώς κάποιος που νοιαζεται για τον εαυτουλη του,να περναει "καλα",και το"διεκδικεί") Η τεχνη αφορα οσους ηδη ειναι δεκτικοι στην π ρ ο σ ω π ι κ η εξεγερση,και αυτοι ειναι λιγοι. Παντα ήταν και πάντα θα ειναι.Οι αιματηρες επαναστασεις δεν εγιναν απο προοδευτικούς.Ο προοδευτικός δεν μπορεί να ονειρευτει πολεμο και αιμα.Εγιναν από πεινασμένους ή από αρχομανείς ή από πολυ δυστυχισμένους σε προσωπικό επιπεδο (που ονειρευονται μεσα από τη σφαγη την απαλλαγη από τον π ρ ο σω π ι κ ο τους δυναστη)
Οιανθρωποι που ασχολουνται με την τεχνη πιστευουν μονο στην παιδεια που δεν θα κανει επαναστάτες,απλώς θα βελτιώσει το περιβάλλον (το "λαό"),θα βελτιώσει το επίπεδο,το γουστο και την αντιληψη της ευτυχίας ωστε να ζουν κι αυτοι καλυτερα,σε ενα καλυτερο περιβάλλον.Οιάνθρωποι της τεχνης ειναι κατα βαθος αριστοκράτες:ξερουν πολυ καλά τη ματαιότητα της ελπίδας να αλλαξει ο άνθρωπος.Απλως καποιοι αγαπουν περισσοτερο τον ανθρωπο Τα εργα που φαινονται επαναστατικά ειναι απλώς εργα αγαπης.Απελπισμένης

Pellegrina said...

Ξαναδιαβάζοντας το σχολιό μου,εχει ελαχιστη σχεση με την τεχνη. Εχω την ιδεα λοιπόν οτι η τεχνη ειναι πάντα "επαναστατική",από τη φυση της,καιασχετα με την τεχνοτροπία Μαλιστα αυτο ειναι το χαρακτηριστικό γνωρισμα-διακριτικό της "γνησιας" τεχνης,σε σχεση με τη ζωγραφική-αντιγραφή,τη μουσική-φασαρία και την παραλογοτεχνία:ο καλλιτεχνης φτιαχνει τον κοσμο από τηναρχη,ξεκιναει από το μηδεν,χωρις αξιες,γυμνός,άπατρις,αθεος,διεθνιστής,αμφιβάλλων για ολα.Αυτη ειναι η αφετηρία μπροστά στο λευκο μουσαμά ή το λευκοχαρτι/οθόνη. Τον ξαναφτιάχνει,ακομα κι αν τον φτιαξει παρομοιο με τον υπάρχοντα.σε αυτο το ξαναφτιάξιμο υπάρχει ενα καθαρισμα από τους κομφορμισμούς,τα κλισε,μια αληθινη ανθρωπινη ουσια.Αντα κλισε ξαναφτιαχτουν,θα εχει φανει ηα ναγκη τους,αρα η αληθεια τους.Ο συντηρητικοτατος Σεφερης εχει φτιαξει ανατρεπτικοτατη ποθηση.Εδω να πω οτι το πιοα νατρεπτικο,συμφωνα και με οσα λεω και πιο πανω,(στοπρωτοσχολιο)δεν ειναι η προκληση συναισθηματος (κι αυτο χρειαζεται0 αλλα η προκληση στοχασμού,σκεψης.Το εχω ξαναπει νομιζω,συζητωντας το μυθιστορημα. Το μυθιστορημα πραγματι ειναι κατι πιο οργανωμενο,αλλα το εξεγερμένο μυαλο ΕΙΝΑΙ, πραγματι οργανωμενο,αν η εξεγερση ειναι διαρκης. Εχει τις δικες του αξιες,συγκροτηση,κόσμο.Δεν ειναι μια στιγμιαια κραυγη..
(σταματαω γιατι-παλι-θα γραφω αιωνια..)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
πόσο δίκιος έχεις όταν λες ότι ο κόσμος (κι εγώ μαζί) είναι συντηρητικός και δεν επαναστατεί παρά μόνο όταν θίγεται το (παγιωμένο) συμφέρον-του.

Από εκεί και πέρα μένω λίγο στην άποψή-σου:
Γράφεις ότι η τέχνη είναι πάντα ανατρεπτική, η πραγματική τέχνη και όχι η δήθεν, αφού προκαλεί πνευματικές αναταράξεις.
Πρέπει να το ξανασκεφτώ.

Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

εχω το'επαναστατική"σε εισαγωγικά:αυτο που λες,πνευματικες αναταραξεις. Προσωπικές,οχι κοινωνικες (ξανα,συνδεση με το πρωτο)

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ενώ καταρχάς, Pellegrina, θα συμφωνούσα (κάθε τέχνη προκαλεί ένα εσωτερικό ξεβόλεμα),
όσο το σκεπτόμουν συνειδητοποιούσα ότι ο άνθρωπος της εποχής-μας δεν ξεβολεύεται με στατικές μορφές λόγου (π.χ. με πολλά ρεαλιστικά κείμενα),
δεν αναταράσσεται με ένα ευχάριστο αστυνομικό αν δεν τον κοινωνικοπολιτικοποιεί,
δεν αναπηδά με ένα έργο που δεν ξεσηκώνει αλλά απλώς αναμασά την πραγματικότητα,
με όποιο κείμενο (ακόμα και με καλογραμμένο) που δεν εκτείνει μικρά ή μεγάλα αγκάθια στο εφησυχασμένο εγώ-μας.

Καλή εβδομάδα
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...


Εχω μονο να πω οτι αυτα που λες στο αμεσως πιο πανω,ισχυουν σε μεγάλο βαθμό για μ ε ν α. Επίσης,για να τα λες,θα ισχυουν σε μεγάλο βαθμό,υποθετω για σενα.Δεν εχω ιδεα τι ισχυει για τον "ανθρωπο της εποχής μας" και για καθε άνθρωπο.Δεν ξερω τιποτα.(και,επειδη ακριβώς δεν ξερω,γι αυτο η φαντασια μου ειναι αδεσμευτη και αυθαιρετει διαρκώς,και οταν γραφω,αλλα συχνα και στη ζωή Ο"ξερολισμός" μου-που καμια φορα μου αποδιδουν-οφειλεται στο αντιθετο,στο οτι δεν ξερω τιποτα,οποτε λεω τα πάντα!)

Αρα,δεν ξερω.Εσυ πως ξερεις οτι ενα αστυνομικο δεν ξεβολέυει; Οτι ενα απλο ρεαλιστικο αγηγημα δεν το κανει επισης; Προσωπικα έχω διατυπωσει σκεπτικισμο για τα"απλο ρεαλιστικο"αλλα αυτο ειναι ατομικο.Μπορει να ξεβολέυει. Μπορει ενας νεος ανθρωπος διαβαζοντας"τον εαυτο του"να αποκτάει γερη αυτοσυνειδηση. Μπορει πραγματα που εμεις εχουμε ξεπεράσει για άλλους να ειναι καιρια. Μπορει οι άνθρωποι που δεν μιλάνε με ειλικρίνεια στον εαυτό τους(πχ δεν του λενε τον πραγματικό λογο για τον οποίο τα βλέπουν ολα μαυρα) να απελευθερωνονται με ενα αναγνωσμα που τον λέει.

Κόπι από τη σελιδα fb τηςσυγγραφέως ΑνΡάις:

From the late James Baldwin: “You think your pain and your heartbreak are unprecedented in the history of the world, but then you read. It was books that taught me that the things that tormented me most were the very things that connected me with all the people who were alive, or who had ever been alive.”

Αυτο (το κοινοτοπο για μας)που λεει εμεις το εχουμε ξεπεράσει(Ακομα κι αν δεν το εχουμε ξεπερασει ωςανθρωποι,το εχουμε ξεπερασει σε σχεση με το τι προσμένουμε από τη λογοτεχνία). Αλλα άλλοι οχι.Και δυστυχωςστην Ελλάδα της τηλεόρασης και της ρηχότητας,μιας κοινωνικης πλειοψηφίας που ακόμα κι αν ειναι(νεο) πλουσια,προερχεται από λαΙκα /αγροτικα στρωματα χωρις ερεισματα ψυχολογικά/ηθικά που να συναδουν με τον νεωτερισμο,ισχυει πολυ.Και δυσκολα παμε πιο κατω (ή πιο πάνω). Η λογοτεχνια λοιπόν ισως βοηθαει και αναταράσσει. Δεν μπορουμε να ξερουμε 9στο κατω,καθεκοινωνια εχει τη λογοτεχνια "που της αξιζει",δηλ.αυτη που μαλλον χρειάζεται

Πάπισσα Ιωάννα said...

Τότε, Pellegrina,
αναγνωρίζουμε επαναστατική διάθεση στα μπεστ-σέλερ και σε κάθε μορφή παραλογοτεχνίας (με εισαγωγικά και χωρίς), αφού εκεί διατυπώνονται κοινοτοπίες και καθημερινές βεβαιότητες.
Ακριβώς γι' αυτό πιστεύω στο αντίθετο: η τέτοιου είδους λογοτεχνία μας κάνει πιο συντηρητικούς και επικυρώνει με το "κύρος"-της τον εαυτό-μας, λέγοντάς-μας έμμεσα: μείνει όπως είσαι, είναι ανθρώπινο.
Αντίθετα, η ανατρεπτική λογοτεχνία σου λέει: "άλλαξε, γιατί έχεις εθιστεί σε μια μονόπλευρη διάσταση του εαυτού-σου και της κοινωνίας".
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

κιεγω το πιστευω (για το συντηρητικό που λες)Αλλα,ξανα: εσυ κι εγω ειμαστε εσυ κι εγω..δεν ξερουμε..

Ισως μια διαλεκτικη συνθεση να ειναι η εξης:
α)Μιλησα για γνησια τεχνη(Οταν ειπα οτιπαντα ειναι αντρεπτικη).η γνησια τεχνη δεν λεει ποτέ "μεινε οπως εισαι" Η ροζ παραλογοτεχνια δεν ειναι τεχνη,ειναι ενα άλλο προιόν (που θελει κι αυτο τον τεχνιτη του,οπως πχ ενα ρουχο)Αρα,συμφωνουμε
β)Ο ανθρωπος χρειαζεται την επιβεβαιωση,πριν προχωρησει στην ανατροπη. Η επιβεβαιωση ειναι το πρωτο βημα.(οκ,για τους πιο πολλους ειναι και το μονο: δεν ειπαμε οτι η πλειοψηφια των ανθρωπων ειναι συντηρητικη; Αλλα δεν φταιειηλογτεχνια γι αυτο

γ) Ισως δινουμε μεγαλη σημασια στη λογοτεχνια,επειδη την αγαπάμε. Αλλα υπάρχουν ανθρωποι που στη ζωη ειναι τολμηροι καιανατρπετικοί,χωρις αυτο να εχει σχεση με τη λογοτεχνια.Διαβαζουν πχ ροζ παραλογοτεχνία,αλλα ειναι δυναμικότατες και τολμηρές ακτιβιστριες,καιπολυ απελευθερωμένες,καμια σχεση με αυτο που διαβαζουν (Στο κατω κατω,οταν διαβαζεις τον πριγκιπα Μαλκο,σημαινει οτι εισαι ενας ριψοκινδυνος κατασκοπος; Μπορει να χρειαζεται αυτη η ισορροπία)
Λεω,μπορει..

Pellegrina said...

Απλα: η τεχνη ειναι ανατρεπτικη,οι άνθρωποι οχι.
Επσιης,η τεχνη διαβαζεται ως ανατρεπτικη μια φορα΄(κι εναν καιρο) απο τους κριτικους,κι αυτη η κομφορμιστικη,τυποποιημενη'ανατροπη" ακολουθειται επί γενιες,σε μια κοινωνια που εχει κανονικα ξεπερασει τις εν λογω ανατροπές..
Το θεμα ειναι (επισης)ποσο μια κοινωνια βλέπει την ανατροπη ενος καινουργιου εργου.Για να την δει,πρέπει να ειναι ετοιμη. Αλλα υπάρχουν ατομα ετοιμα,απλως ειναι λιγα..
κι ετσι ξαναγυρνάμε..

Υπάρχει και άλλη γραμμή αποψης για τη λογοτεχνία,ειδικα το μυθιστορημα,που ειναι φαινομενικα αντιθετη:δεν ειναι ανατρεπτικη,αλλα το αντιθετο: ειναι επιβεβαιωτικη των προαιωνιων αρχετυπων καιρ ολων,καταγεται απο εναν μαγικο ιερατικο λογο-μυθο.Την πιστευω αυτη την εκδοχη,και δεν την αισθανομαι αντιφατικη με την ανατροπη:ο άνθωπος εχει χασει την ουσια του.Το να την ξαναβρει σε εργα-φορεις προτυπων ειναι ανατρεπτικο: μας απελευθερωνει από την καθημερινη βλακεια.
Το σουπερ ανατρεπτικο ειναιισως να ανατρεψεις τα προτυπα χρησιμοποιωντας τηνιδια τη φορμα τους..Πχ να γραψεις ενα βιβλιο με"καλο" και Κακο" ηρωα,αλλα να ειναι αντιστροφα.(εχει γινει βεβαια αυτο,το ειπα ως παραδειγμα

Pellegrina said...

Νομιζω οτι φλυαρουμε.Την κεντρικη ιδεα (των αποψεων μου)τη λεω ηδη στο πρωτο μου σχολιο: "Η τεχνη αφορα οσους ειναι ηδη δεκτικοι στην προσωπικη εξεγερση,και αυτοι ειναι λιγοι"

δατσολ,απο την πλευρα μου

Anonymous said...

Πατριάρχη Φώτιε,

Έτσι βλέπω κι εγώ την Τέχνη και την αποστολή της, τα ίδια με σάς σημεία θα υπογράμμιζα.
Ως προς το ζητούμενο που θέσατε, περί της μετάδοσης της επαναστατικής διάθεσης στο ευρύ κοινό, νομίζω ότι ένα πραγματικά ανατρεπτικό λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να λειτουργήσει όπως το βότσαλο που πέφτει στο νερό και παράγει κύκλους κι άλλους κύκλους, στο χώρο και το χρόνο. Δεν χρειάζεται δηλαδή να είναι όλοι φιλόμουσοι για να γίνουν αποδέκτες των όποιων ιδεών. Αρκεί η επαναστατικότητα και ενός μικρού πυρήνα αναγνωστών για να αρχίσει το φρεσκάρισμα του ξεθωριασμένου χρώματος του ουρανού... Που μας αφορά όλους και μπορεί να μας επηρεάζει ακόμη κι αν δεν μας ενδιαφέρει, κι ας μην είναι μαζικό και χρονικά άμεσο. Δεν είναι δουλειά της τέχνης να γεμίζει πλατείες αλλά να πλαταίνει τη σκέψη, σε ορίζοντες χρονικούς, να ιχνογραφεί το όραμα (φιλοσοφικό και επιστημονικό) -μια καλύτερη μελλοντική συνθήκη ζωής, μακριά από μπεστσελερίσματα και κενοδοξίες.

Καλημέρα!

Ελ,Ελ

Anonymous said...

Καλά, είναι εκπληκτικό το γαλάζιο του ουρανού αυτή την ώρα!

Ελ,Ελ

Πάπισσα Ιωάννα said...

Έχεις δίκιο, Ελ,Ελ, για το πώς λίγοι είναι αυτοί που εξεγείρονται από τη λογοτεχνία,
αλλά νομίζω ότι είσαι υπερβολικά αισιόδοξη για το αν μπορούν να μεταδώσουν τη φλόγα-τους και σε άλλους.
Μάλλον το αντίθετο βλέπω να συμβαίνει: οι πολλοί σβήνουν την όποια φλόγα γιατί παρακινούνται από τη μιζέρια της καθημερινότητας.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

μπαινει βεβαια και το θεμα τιεννοουμε επανάσταση ή εξεγερση,οχι μονο ως προς την ενταση ή το ευρος,αλλα και ωςπρος το περιεχόμενο: ενας οραματιστής μια λευκης,αποστειρωμένης κοινωνιας που θα σκοτωνει τους αναπηρους,τουςαμφιβολης καταγωγής και θα εχει σκλάβες τις γυναικες,κι αυτος επανάσταση κανει!
Μήπως αυτο που ονομαζουμε επανασταση ειναι κατι άλλο; ειναι ο α ν θ ρ ω π ι σ μ ο ς στον οποίο μας οδηγεί η τεχνη,και οχι η επανασταση;και σε αυτη τ ην περιπτωση θα πρέπει να θεωρησουμε κακη τεχνη οχι μονο την παραλογοτεχνία αλλα και καθε προπαγάνδα;
ο συγχρονος εκφασισμος της νεολαιας οφειλεται και στην ελλειψη καλλιτεχνικης παιδειας νομιζω:η τεχνη ε ξ α ν θ ρ ω π ι ζε ι,αυτη ειναι η ουσια της.Δεν κανει "επαναστάτες"(¨Η,ο αωθρωπισμος ειναι η μονη απαληθινή και αξια "επανασταση"..)

Υπάρχει και άλλη εκδοχη: σε ανθρωπους που ηδη εχουν ενα οραμα,η τεχνη το ενισχυει (Ο Χιτλερ δεν ηταν αμουσος: ακουγε Βάγκνερ.θα αξιζε να διαβασετε την άποψη του Τολστόι για τον Βαγκνερ-ήταν συγχρονός του και τον ακουγε οπως προσπαθούν οι μεγαλυτεροι να καταλάβουν τους νεους,τα νεα ρευματα.Τον θεωρουσε αποκρουστικό..)

(Τολστόι "τι ειναι τεχνη",εκδοσεις Printa)

Anonymous said...

Τι να κάνω κι εγώ η πτωχή, Πατριάρχη Φώτιε. Να ελπίζω με σταυρωμένα χέρια ή να χορέψω το χορό του Ζαλόγγου; Όσο ανατέλλει ο ήλιος και γεννιούνται άνθρωποι, οφείλω να λειτουργώ με το ποτήρι ως μισογεμάτο. Κι ύστερα, μέσα στους πολλούς είμαι κι εγώ κι όταν ήμουν μικρή SAS και άρλεκιν διάβαζα ώσπου βρέθηκε κάποιος χριστιανός και μου έδειξε και τη λογοτεχνία. Και μετά βρέθηκε κι ένας άλλος και, μέσω της λογοτεχνίας, μου έμαθε μια άλλη διάσταση του εαυτού μου, μια άλλη θεώρηση του κόσμου και (viva la revolution) ξεβολεύτηκα μεν,αλλά ζω σαφώς καλύτερα! Γι αυτό μίλησα για επιρροή του κύκλου των μουσόφιλων, σε βάθος χρόνου, επί των κοινών θνητών όπως εγώ, γι αυτό δεν γουστάρω ούτε τα μπεστσελερίσματα αλλά ούτε και τα ελιτίσματα και διάφορους φανφάρες με τους αφορισμούς τους! Και γι αυτό μου αρέσει το ποστ.

Ελ,Ελ

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
ναι, ιδεαλιστικά κρίνοντας πρέπει η επανάσταση να έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα.
Εγώ όταν έλεγα εξέγερση πιο πολύ όμως εννοούσα το ξεβόλεμα από τις παγιωμένες και στερεότυπες ιδέες πάνω στις οποίες εφησυχάζουμε.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελ,Ελ,
είσαι το ευοίωνο παράδειγμα που μακάρι να μην είναι μεμονωμένο.
Πατριάρχης Φώτιος

Ροβίνα Άλμπα said...

Αν μπορούσε να γίνει και τα βράδια οι άνθρωποι, οι πολλοί άνθρωποι, να καθόντουσαν στα παράθυρα τους την ώρα που δύει ο ήλιος και να διάβαζαν αυτούς τους συγγραφείς που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο γράφουν για τη βαθιά τους επιθυμία να δουν τον άνθρωπο ακόμα και τον ίδιο τον εαυτό τους να πορεύεται σε μονοπάτια άξια να τα ζήσει κανείς σαν κι αυτά που γράφουν στα βιβλία τους οι συγραφείς σαν κι αυτά που που δείχνουν με τη μουσική τους οι μουσικοί αν λοιπόν γινόταν αυτό , εκεί σ'αυτήν την ώρα της μέρας, να διάβαζαν οι πολλοί τα λόγια των ανήσυχων ανθρώπων που δεν βολεύονται εύκολα με τίποτα κι ύστερα να σήκωναν τα μάτια τους από το βιβλίο και να κοίταζαν το φως του ήλιου που φεύγει , να κοίταζαν τη νύχτα που έρχεται και να μείνουν σιωπηλοί και ν' αφουγκραστούν τη δική τους ψυχή μετά από τέτοιες συνομιλίες , μετά από τέτοια ακούσματα , αν λοιπόν ΄καθόντουσαν οι άνθρωποι στα παράθυρα.... πιστεύω πως η επιθυμία του καλύτερου , του άξιου , του ωραίου θα έπαιρνε τεράστιες διαστάσεις κι όλα θα γίνονταν πιο εύκολα, δε θα λέγαμε πως η άλλη ζωή είναι ουτοπία , ούτε θα χρειαζόταν να αναλύουμε τις μικρότητες των ανθρώπων φτιάχνοντας ολόκληρους κλάδους επιστημών, όλα θα ήταν πιο εύκολα..Γι΄αυτό στα παράθυρα... στα παράθυρα..

Pellegrina said...

το θεμα ειναι πως οι συγγραφεις δεν συμφωνουν μεταξυ τους για το τι ειναι το καλύτερο,το άξιο και το ωραίο.Γιαυτο αν ο αναγνώστης δεν εχει από πριν μια προδιάθεση,μια εστω εμβρυακή άποψη,μια τάση ως άνθρωπος,δεν εχει νοημα.Δυσκολα μπορει η τεχνη να γεννησει κατι που δεν υπάρχει καθόλου.
Αλλα συνηθως υπάρχει:συνηθως,οταν ενας αναγνωστης λεει "μου αρεσει ο ταδε συγγραφέας"(και οχι ο δεινα)ειναι γιατι εχει συμβει αυτο: ο ταδε του εχει ξυπνήσει τη δική του ροπή,προς το δικο του αξιο, ειναι ο "δικος του" λογοτεχνης (κι ετσι ολα κανουν κυκλο:δεν φτανουν τα παραθυρα. Οιανθωπινες αξιες διαμορφώνονται αλλου,και δεν ξερουμε καν πού..

κατ εμε,μαλλον στην οικογένεια,από παρα πολυ νωρις.σχεδον από τη γεννηση..

Pellegrina said...

ΠορςΠατριάρχη: ναι,το ξεβόλεμα,αλλα συμβαινει συχνατο "ξεβολεμα" να ειναι κι αυτο ενα άλλο βολεμα. Δηλαδή,εχουμε παγιώσει μια στερεοτυπική άποψη για το τι ειναι"επαναστατικό" σε σχεση με κατι άλλο,και το λεμε και το ξαναλέμε,ειδικά στη λογοτεχνία (πχ ο ερωτας που τα"βαζει με το κατεστημένο, ο καλος αριστερος γιος που νοιαζεται για τους φτωχους απέναντι στον κακό πατέρα που κοιταζει το συμφερον της επιχειρησης,και άλλα τετοια αναμασημενα. Πόσομπορειςνα αντεξεις μιατετοια επανάληψξ;; Και ποσοανυποψίαστος εισαι οτιουτε καν ισχυουν στηreal lifeοτιειναιψεματα; 9απόδειξηοτι δενεχουν αλλαξει τιποτα,οτιλεγοντια επιαιωνες κια ουτεαλαλγη,ουτεεπανα΄σταση,ουτεκαλυτεροςκοσμος0
ηΕλλαδα ειδικα΄μου φαινεται νατηβρισκει (που λενε) καιμε τηνεπαναληψη και με το ψεμα.Και στη ζωη και στη λογοτεχνία.

τωρα βαζω το ερωτημα τι ειναι "αληθεια"στη λογοτεχνια..

Σε δευτερη σκεψη,αυτο το εχουμε συζητησει,Να ενα θεμα που μαλλον ΔΕΝ εχουμε,για συζητηση: ο ερωτας στη λογτεχνία.
Εχουμε πηξει από ερωτα στη λογοτεχνία.Γιατι δεν κανεις ενα ποστ;