Saturday, July 10, 2010

“Τα κρόταλα του χρόνου” του Μάριου Μιχαηλίδη

Το προηγούμενο βιβλίο του Μάριου Μιχαηλίδη με τίτλο «Ο οστεοφύλαξ» είχε σχολιαστεί από το Βιβλιοκαφέ, στις 7 Νοεμβρίου 2007, με μια μίμηση θετικής κριτικής, στην ουσία μια παρωδία βιβλιοκρισίας στην οποία λέγονται γενικόλογες αλήθειες και υποκειμενικές θέσεις για να τεκμηριωθεί η αξία του βιβλίου, αξία όμως που δεν έχει.

Chioco Delice:
Μάριος Μιχαηλίδης
“Τα κρόταλα του χρόνου”
εκδόσεις Μεταίχμιο
2010

        Έχω ως αρχή να μην απορρίπτω ένα συγγραφέα αν δεν έχω διαβάσει τουλάχιστον δύο έργα-του, ώστε να μην παρασυρθώ από την πρώτη (αρνητική) εικόνα που θα έχω σχηματίσει. Έτσι, αγόρασα «Τα κρόταλα του χρόνου», μπας και δω με άλλο μάτι τη μιχαηλίδεια γραφή.
        Το λιπόσαρκο μυθιστόρημα (;) 110 σελίδων χωρίζεται σε δύο μέρη, τα οποία εναλλάσσονται μεταξύ-τους: από τη μία η ποιητική, μεταφυσική και ονειρώδης γραφή ενός ιπποφορβείου και των (φτερωτών) αλόγων-του που σαν άλλοι πήγασοι μεταφέρουν τον αφηγητή σε άλλες εποχές και από την άλλη το ιστορικοπολιτικό πλαίσιο της βασιλείας του Όθωνα και της επανάστασης εναντίο-του του γνωστού στρατηγού Μακρυγιάννη.
         Το πρώτο επίπεδο φανερώνει αυτό που είχαμε ήδη δει και από το πρώτο βιβλίο του Μιχαηλίδη: μια υπέρμετρη αγάπη για τη γλώσσα (φιλόλογος γαρ), αλλά που εντέλει καταντά ψυχαναγκασμός, λεξιθηρία και υφοθηρία θα έλεγα, αφού ο συγγραφέας προσπαθεί με κάθε τρόπο να δείξει την ευγλωττία-του και να φορτώσει τον μυθιστορηματικό-του λόγο με την μικτή, καθαρευουσιάνικων καταβολών και εκκλησιαστικών παραστάσεων, ιδιόλεκτό-του στον «Οστεοφύλακα» και με την λυρική, γλωσσοπλαστική, πλουμιστή αλλά και κενή γλώσσα της ποίησης, όπως βέβαια τη χρησιμοποιεί αιθεροβατώντας.
           Το δεύτερο επίπεδο ιχνηλατεί τον Κύπριο γραμματικό Θησέα ανάμεσα στο βασιλικό ζεύγος Όθωνα και Αμαλίας, τον εύελπι εραστή της τελευταίας, τον Μακρυγιάννη και τον Καλλέργη… Το προσωπικό συνυφαίνεται με το εθνικό, ο έρωτας με τη συνωμοσία, οι ιδιωτικές σχέσεις με την κρατική κατασκοπία και οι προσωπικές φιλοδοξίες με τις αντικαθεστωτικές δράσεις. Ε, και; Μήπως μαθαίνουμε καλύτερα την ιστορία; Μα δεν είναι αυτό ο σκοπός ενός μυθιστορήματος. Μήπως βιώνουμε τη σύγκρουση και την τραγικότητα των προσώπων; Όχι. Μήπως μυούμαστε σε μια ταραγμένη εποχή και καταλαβαίνουμε την κατοπινή πορεία της Ελλάδας; Ούτε κατ’ ελάχιστον. Μήπως ζούμε την ατμόσφαιρα μέσα από εικόνες και περιγραφές, μέσα από τη γλωσσική σαγήνη και την ποιητική-αφηγηματική πλαστικότητα; Δεν νομίζω.
          Με συγχωρείτε αλλά καθένας πλέον μπορεί να γράψει και να εκδώσει, αλλά πρέπει να κρατάμε ένα χωνί, μεγάλο στην ευρεία-του πλευρά αλλά μικρό στην οπή εξόδου, για να εξαγάγουμε προς το μέλλον ό,τι πραγματικά αξίζει.
Πατριάρχης Φώτιος

9 comments:

Anonymous said...

Μα πόσοι συγγραφείς Μιχαηλίδηδες υπάρχουν;;

(επ ευκαιρία η Pellegrina σου στελνει χαιρετίσματα. Μπραβο, λέει, που δεν βαρέθηκες.

Επίσης μου ειπε να σου πω ότι αγόρασε μαγιό κοραλί.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Νιόβη,
Τεύκρος Μιχαηλίδης
Μιχάλης Μιχαηλίδης
Μάριος Μιχαηλίδης
Τόσους τουλάχιστον έχω διαβάσει εγώ.
Η Pellegrina μάς λείπει, αλλά πρέπει να κάνουμε και χωρίς αυτήν. Να της δώσεις χαιρετίσματα και με γεια-της το μαγιό που αγόρασε.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

γιώργος;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Έχω ακούσει για το "Λάμδα", αν εννοείς αυτόν, αλλά δεν το έχω διαβάσει.
Καληνύχτα
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

ι

Anonymous said...

Προς τον Πατριάρχη Φώτιο Ραφήνα, 17 Ιουλίου 2010

Παναγιότατε,
Δια της παρούσης, επικαλούμεθα θεοσεβώς την υμετέραν οικτίρμονα διάθεση, για το αμαρτωλόν τόλμημα να συγγράψομε και μετ’ αλαζονείας μεγίστης να δημοσιοποιήσομε το - κατά την ιδικήν σας κρίσιν-, λογοτεχνικώς λιποβαρές και, συνελόντι ειπείν, κατάπτυστον λογοτεχνίζον κείμενον με τίτλον Τα κρόταλα του χρόνου, συνεργούντος του εκδοτικού οίκου «Μεταίχμιο». Προηγήθηκε το ανοσιούργημα «Ο Οστεοφύλαξ» δια της αυτής συνεργείας. Αλλά φευ! Δεν εκωφεύσαμεν εις τους εκ του πονηρού –ως εν τέλει αποδεικνύεται- επαίνους των διαφόρων κονδυλοφόρων, οι οποίοι με τας κριτικάς επιδαψιλεύσεις των οδήγησαν την ημετέραν μετριότητα εις ανεπίτρεπτον έπαρσιν. Προσέτι, σατανικές απεδείχθησαν και οι όλως παγιδευτικές προκρίσεις δύο βδελυροτάτων εντύπων, των φερωνύμων Διαβάζω και (δε)κατα δια τον αμαρτωλόν Οστεοφύλακα, τον οποίον ενέτεξαν εις τον βραχύ κατάλογον των καλυτέρων μυθιστορημάτων του έτους 2007. Τέλος, κορυφαία υπήρξεν, πλην όμως κρυφίως όζουσα εμπύων αποστημάτων, η τιμητική διάκρισις του Οστεοφύλακος από το Υπουργείον Παδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Πάντα ταύτα, Παναγιότατε, επέδρασαν υπονομευτικώς εις το ήθος του αθλίου υποκειμένου, όπερ αναισχύντως απευθύνεται προς Υμάς, ενώ αγνοεί το παμμέγιστον αμάρτημα εις ο περιέπεσεν. Διατί εγκαταλείψατε εμέ τον άφρονα εις τα νεύματα του διαβόλου; Τω όντι περιέρχομαι ο δυστυχής εις δεινοτάτην θέσιν, εφόσον εξακολουθητικώς εκτίθεμαι προς το βιβλιόφιλον κοινόν, διακατεχόμενος εκ μεγίστης αλαζονείας.
Ραβδούχους! Ναι ραβδούχους έπρεπε να ορίσετε δι’ άτομα ανήκοντα εις την αυτήν με εμέ συνομοταξίαν. Και με το πρώτον της γραφίδος των τόλμημα, οι ραβδούχοι θα έπαιον αυτούς με ραβδισμούς τριάκοντα και εννέα, δίκην κροτάλων. Αρύομαι τούτο εκ της υμετέρας επιεικούς προτάσεως, να υπήρχε δηλονότι χωνί μεγάλου άνωθεν ανοίγματος, ελαχίστου δε κάτωθεν, ώστε ακέραιοι να αποστάζονται μόνον οι άξιοι περί την λογοτεχνικήν γραφίδα!
Παρόλα αυτά θα πρότεινα να διαβάσετε εκ νέου Τα κρόταλα του χρόνου. Κυρίως να προσέξετε από τις δύο ανατροπές τη δεύτερη. Ίσως εκεί να εντοπίσετε αλήθειες που σας διέφυγαν. Θα πρότεινα μάλιστα να σκεφθείτε: Την αδιέξοδη φυγή από την πραγματικότητα, όπως και την καταδικασμένη καταφυγή στην ιστορία και να εκτιμήσετε αναλόγως την έξοδο του αφηγήματος Δεν έχει πλοίο για σε δεν έχει οδό…
Α, και κάτι άλλο. Να βγαίνετε έξω όταν σουρουπώνει. Μη μένετε συνέχεια μέσα. Η Αθήνα είναι πάντοτε γοητευτική. Καλή η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, αλλά μην πιέζετε πολύ το πράγμα. Άλλωστε, ορισμένα κείμενα δεν έχουν το θεό τους!

Μάριος Μιχαηλίδης

Anonymous said...

Προς τον Πατριάρχη Φώτιο Ραφήνα, 17 Ιουλίου 2010

Παναγιότατε,
Δια της παρούσης, επικαλούμεθα θεοσεβώς την υμετέραν οικτίρμονα διάθεση, για το αμαρτωλόν τόλμημα να συγγράψομε και μετ’ αλαζονείας μεγίστης να δημοσιοποιήσομε το - κατά την ιδικήν σας κρίσιν-, λογοτεχνικώς λιποβαρές και, συνελόντι ειπείν, κατάπτυστον λογοτεχνίζον κείμενον με τίτλον Τα κρόταλα του χρόνου, συνεργούντος του εκδοτικού οίκου «Μεταίχμιο». Προηγήθηκε το ανοσιούργημα «Ο Οστεοφύλαξ» δια της αυτής συνεργείας. Αλλά φευ! Δεν εκωφεύσαμεν εις τους εκ του πονηρού –ως εν τέλει αποδεικνύεται- επαίνους των διαφόρων κονδυλοφόρων, οι οποίοι με τας κριτικάς επιδαψιλεύσεις των οδήγησαν την ημετέραν μετριότητα εις ανεπίτρεπτον έπαρσιν. Προσέτι, σατανικές απεδείχθησαν και οι όλως παγιδευτικές προκρίσεις δύο βδελυροτάτων εντύπων, των φερωνύμων Διαβάζω και (δε)κατα δια τον αμαρτωλόν Οστεοφύλακα, τον οποίον ενέτεξαν εις τον βραχύ κατάλογον των καλυτέρων μυθιστορημάτων του έτους 2007. Τέλος, κορυφαία υπήρξεν, πλην όμως κρυφίως όζουσα εμπύων αποστημάτων, η τιμητική διάκρισις του Οστεοφύλακος από το Υπουργείον Παδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Πάντα ταύτα, Παναγιότατε, επέδρασαν υπονομευτικώς εις το ήθος του αθλίου υποκειμένου, όπερ αναισχύντως απευθύνεται προς Υμάς, ενώ αγνοεί το παμμέγιστον αμάρτημα εις ο περιέπεσεν. Διατί εγκαταλείψατε εμέ τον άφρονα εις τα νεύματα του διαβόλου; Τω όντι περιέρχομαι ο δυστυχής εις δεινοτάτην θέσιν, εφόσον εξακολουθητικώς εκτίθεμαι προς το βιβλιόφιλον κοινόν, διακατεχόμενος εκ μεγίστης αλαζονείας.
Ραβδούχους! Ναι ραβδούχους έπρεπε να ορίσετε δι’ άτομα ανήκοντα εις την αυτήν με εμέ συνομοταξίαν. Και με το πρώτον της γραφίδος των τόλμημα, οι ραβδούχοι θα έπαιον αυτούς με ραβδισμούς τριάκοντα και εννέα, δίκην κροτάλων. Αρύομαι τούτο εκ της υμετέρας επιεικούς προτάσεως, να υπήρχε δηλονότι χωνί μεγάλου άνωθεν ανοίγματος, ελαχίστου δε κάτωθεν, ώστε ακέραιοι να αποστάζονται μόνον οι άξιοι περί την λογοτεχνικήν γραφίδα!
Παρόλα αυτά θα πρότεινα να διαβάσετε εκ νέου Τα κρόταλα του χρόνου. Κυρίως να προσέξετε από τις δύο ανατροπές τη δεύτερη. Ίσως εκεί να εντοπίσετε αλήθειες που σας διέφυγαν. Θα πρότεινα μάλιστα να σκεφθείτε: Την αδιέξοδη φυγή από την πραγματικότητα, όπως και την καταδικασμένη καταφυγή στην ιστορία και να εκτιμήσετε αναλόγως την έξοδο του αφηγήματος Δεν έχει πλοίο για σε δεν έχει οδό…
Α, και κάτι άλλο. Να βγαίνετε έξω όταν σουρουπώνει. Μη μένετε συνέχεια μέσα. Η Αθήνα είναι πάντοτε γοητευτική. Καλή η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, αλλά μην πιέζετε πολύ το πράγμα. Άλλωστε, ορισμένα κείμενα δεν έχουν το θεό τους!

Μάριος Μιχαηλίδης

Anonymous said...

Προς τον Πατριάρχη Φώτιο Ραφήνα, 17 Ιουλίου 2010

Παναγιότατε,
Δια της παρούσης, επικαλούμεθα θεοσεβώς την υμετέραν οικτίρμονα διάθεση, για το αμαρτωλόν τόλμημα να συγγράψομε και μετ’ αλαζονείας μεγίστης να δημοσιοποιήσομε το - κατά την ιδικήν σας κρίσιν-, λογοτεχνικώς λιποβαρές και, συνελόντι ειπείν, κατάπτυστον λογοτεχνίζον κείμενον με τίτλον Τα κρόταλα του χρόνου, συνεργούντος του εκδοτικού οίκου «Μεταίχμιο». Προηγήθηκε το ανοσιούργημα «Ο Οστεοφύλαξ» δια της αυτής συνεργείας. Αλλά φευ! Δεν εκωφεύσαμεν εις τους εκ του πονηρού –ως εν τέλει αποδεικνύεται- επαίνους των διαφόρων κονδυλοφόρων, οι οποίοι με τας κριτικάς επιδαψιλεύσεις των οδήγησαν την ημετέραν μετριότητα εις ανεπίτρεπτον έπαρσιν. Προσέτι, σατανικές απεδείχθησαν και οι όλως παγιδευτικές προκρίσεις δύο βδελυροτάτων εντύπων, των φερωνύμων Διαβάζω και (δε)κατα δια τον αμαρτωλόν Οστεοφύλακα, τον οποίον ενέτεξαν εις τον βραχύ κατάλογον των καλυτέρων μυθιστορημάτων του έτους 2007. Τέλος, κορυφαία υπήρξεν, πλην όμως κρυφίως όζουσα εμπύων αποστημάτων, η τιμητική διάκρισις του Οστεοφύλακος από το Υπουργείον Παδείας και Πολιτισμού της Κύπρου. Πάντα ταύτα, Παναγιότατε, επέδρασαν υπονομευτικώς εις το ήθος του αθλίου υποκειμένου, όπερ αναισχύντως απευθύνεται προς Υμάς, ενώ αγνοεί το παμμέγιστον αμάρτημα εις ο περιέπεσεν. Διατί εγκαταλείψατε εμέ τον άφρονα εις τα νεύματα του διαβόλου; Τω όντι περιέρχομαι ο δυστυχής εις δεινοτάτην θέσιν, εφόσον εξακολουθητικώς εκτίθεμαι προς το βιβλιόφιλον κοινόν, διακατεχόμενος εκ μεγίστης αλαζονείας.
Ραβδούχους! Ναι ραβδούχους έπρεπε να ορίσετε δι’ άτομα ανήκοντα εις την αυτήν με εμέ συνομοταξίαν. Και με το πρώτον της γραφίδος των τόλμημα, οι ραβδούχοι θα έπαιον αυτούς με ραβδισμούς τριάκοντα και εννέα, δίκην κροτάλων. Αρύομαι τούτο εκ της υμετέρας επιεικούς προτάσεως, να υπήρχε δηλονότι χωνί μεγάλου άνωθεν ανοίγματος, ελαχίστου δε κάτωθεν, ώστε ακέραιοι να αποστάζονται μόνον οι άξιοι περί την λογοτεχνικήν γραφίδα!
Παρόλα αυτά θα πρότεινα να διαβάσετε εκ νέου Τα κρόταλα του χρόνου. Κυρίως να προσέξετε από τις δύο ανατροπές τη δεύτερη. Ίσως εκεί να εντοπίσετε αλήθειες που σας διέφυγαν. Θα πρότεινα μάλιστα να σκεφθείτε: Την αδιέξοδη φυγή από την πραγματικότητα, όπως και την καταδικασμένη καταφυγή στην ιστορία και να εκτιμήσετε αναλόγως την έξοδο του αφηγήματος Δεν έχει πλοίο για σε δεν έχει οδό…
Α, και κάτι άλλο. Να βγαίνετε έξω όταν σουρουπώνει. Μη μένετε συνέχεια μέσα. Η Αθήνα είναι πάντοτε γοητευτική. Καλή η ενασχόληση με τη λογοτεχνία, αλλά μην πιέζετε πολύ το πράγμα. Άλλωστε, ορισμένα κείμενα δεν έχουν το θεό τους!

Μάριος Μιχαηλίδης

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αξιότιμε Μάριε,
το ύφος-σου, ροΐδειο και επιτυχώς ειρωνικό, είναι μια λογοτεχνική ένδειξη για το τι μπορεί να κάνει η χρήση μιας τέτοιας γλώσσας, αν χρησιμοποιηθεί στο κατάλληλο πλαίσιο. Κατά τ' άλλα, επειδή είσαι και φιλόλογος, ξέρεις καλά πως οι έπαινοι και οι επευφημίες κάποιων δεν σημαίνουν ότι πρέπει να αποδεχθούν και όλοι την αξία ενός βιβλίου.
Γι' αυτό το λόγο και κυρίως επειδή ο συγγραφέας που χρειάζεται να υποστηρίξει το βιβλίο-του δείχνει πως το ίδιο το έργο δεν μπόρεσε να υπερασπιστεί τον εαυτό-του (έχω ξαναγράψει ότι η γνώμη του δημιουργού δεν βαραίνει περισσότερο από τη γνώμη των αποδεκτών), δέχομαι την κατάθεσή-σου ως αξιοδιάβαστο είδος σκωπτικής γραφής και διασκεδάζω αφάνταστα διαβάζοντάς-την.
Πατριάρχης Φώτιος

ΥΓ. Βγαίνω συχνά έξω, όσο βέβαια επιτρέπουν οι 12 αιώνες που βαραίνουν τα κόκαλά-μου.