Friday, September 25, 2009

Μακεδονικός καφές με άρωμα βανίλιας: Ζυράννα Ζατέλη


“Το πάθος χιλιάδες φορές”
εκδόσεις Καστανιώτη
2009


            Κάθε επτά χρόνια η Ζατέλη επεκτείνει το πεζογραφικό-της σύμπαν με 700 τόσες σελίδες, που θα μπορούσαν να συνεχίζονται επ’ άπειρον, σαν τα Χάρι Πότερ ή τις ταινίες με τον Τζέιμς Μποντ.
           15 χρόνια τώρα, τόσο στον πρώτο-της ογκόλιθο με τίτλο «Και με το φως του λύκου επανέρχονται» όσο και στο «Ο θάνατος ήρθε τελευταίος» και φυσικά στο «Πάθος χιλιάδες φορές» νιώθω να διαβάζω ες αεί το ίδιο έργο: μακεδονική ύπαιθρος, διασκευασμένος μαγικός ρεαλισμός, το μοτίβο του θανάτου και τα ίχνη-του στα μέλη μιας πολυμελούς οικογένειας, η μνήμη και το παρελθόν, οι ατελείωτες περιγραφές, τα αργόσυρτα βήματα της συγγραφέως στα χωριάτικα καλντερίμια, οι νωθροί διάλογοι που αποκαλύπτουν πιο πολλά για τα πρόσωπα παρά προχωράνε παραπέρα την ιστορία, μικρά κοριτσάκια αν όχι με μεταφυσικές ιδιότητες τουλάχιστον με παράδοξα γνωρίσματα.
            Προσωπικά δεν ξέρω αν υπήρξε καμία αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο η ψιλοκεντημένη γραφή-της αγκαλιάζει με την ύφανσή-της τις άπειρες ιστορίες που εξυφαίνονται στον αργαλειό-της. Διάβασα το βιβλίο με την υπομονή του πεζοπόρου που περπατά στο δάσος, χωρίς να παρατηρεί ή να περιμένει εναλλαγές: πάντα τα ίδια δέντρα, τα ίδια μονοπάτια, πού και πού μικρά αγριολούλουδα, κορμοί δέντρων και σκιές ζώων, γωνιές με λίγη κίνηση κι άλλες με ψυχές να κρύβονται πίσω από τους θάμνους. Φυσικά χαίρεσαι τη βόλτα αλλά δεν περιμένεις εκπλήξεις, δεν αδημονείς για το μετά, δεν προσμένεις καταρράκτες ή άλλου είδους ομορφιές. Το δάσος της Ζατέλη ή το χαίρεσαι στις μικρολεπτομέρειες που δεν σε πειράζει να επαναλαμβάνονται με άλλα χρώματα ή το αρνείσαι εντελώς, για την απουσία νομοτελειακής πλοκής και δη ενδιαφέροντος σε μυθιστόρημα που δεν διεκδικεί δάφνες για την αρχιτεκτονική-του πολυπλοκότητα, παρά μόνο για την διακοσμητική-του χάρη μέσα στους εσωτερικούς-του χώρους.

           Όπως ξαναέγραψα, μίλησαν γι’ αυτό όλοι, μια και δυο φορές σε κάθε έντυπο, σε βιβλιοπαρουσιάσεις και σε βιβλιοκρισίες, σε συνεντεύξεις και σε σχόλια. Κάθισα με περιέργεια να δω αν και ποιοι μίλησαν για το έργο ως λογοτέχνημα ή αν περιορίστηκαν να λιβανίζουν τη Ζατέλη σαν μύθο μιας επαρχιακής Ελλαδίτσας που αρέσκεται σε πρόσωπα και όχι σε έργα που θα αντέξουν στον χρόνο. Ιδού τι ψάρεψα:
18.6.2009 (Όλγα Σελλά, Η Καθημερινή): η Ζατέλη γράφει με το χέρι, ενώ ο υπολογιστής δεν ταιριάζει στον χώρο-της.
18.6.2009 (Ελπίδα Πασαμιχάλη, Ελεύθερος Τύπος): ο αριθμός επτά στοιχειώνει τη συγγραφέα, αφού αυτή γεννά σαν ελαφίνα κάθε επτά χρόνια και ένα έργο.
18.6.2009 (Μανόλης Πιμπλής, Τα Νέα): ο έρωτας που γίνεται πάθος και οι αυτοβιογραφικοί απόηχοι που αντιλαλούν μέσα στο έργο-της.
18.6.2009 (Ναταλί Χατζηαντωνίου, Ελευθεροτυπία): η μεταφυσική του αριθμού 7 και το λογοτεχνικό-της σύμπαν, όπου ο ρεαλισμός συνυπάρχει με το απρόβλεπτο. Τα τρία μέρη του μυθιστορήματος αφορούν τη σύναξη νεκρών και ζωντανών από το προηγούμενο έργο-της, τη «δίδυμη» αδελφή / φίλη της Λεύκας και την παιδική ηλικία της ηρωίδας.
21.6.2009 (Νίκος Μπακουνάκης, Το Βήμα): το νέο έργο της Ζυράννας δεν είναι καινούργιο αφού εντάσσεται στον μυθιστορηματικό-της κόσμο, τον οποίο δουλεύει χρόνια τώρα. Τα έργα-της ξεφεύγουν από την επικαιρότητα, γίνονται κλασικά, στηρίζονται στα όνειρα και στις χιλιάδες σημειώσεις-της που τροφοδοτούν την αφήγησή-της.
Όλα τα παραπάνω σημειώματα γράφονται με βάση τη συνέντευξη τύπου που έδωσε η ίδια η συγγραφέας και στηρίζονται στα προηγούμενα βιβλία-της, αφού κανείς ως τότε δεν είχε προλάβει να διαβάσει το νυν έργο-της. Αναφέρονται πιο πολύ –πέρα από τις πρώτες επισημάνσεις για το «Πάθος»- στον μύθο της Ζατέλη και στην αχλύ που τυλίγει το όνομά-της.
4.7.2009 (Μικέλα Χαρτουλάρη, Τα Νέα): «Η Ζυράννα Ζατέλη χρειάστηκε τριάντα χρόνια για να αισθανθεί έτοιμη να αγγίξει το θέμα της αιμομιξίας … Έχουμε ένα ανείπωτο μυστικό, δυο δυνατούς βασικούς χαρακτήρες, γήινους αλλά και άπιαστους, και γύρω τους μερικά ακόμη γοητευτικά πρόσωπα- όσα χρειάζονται για να φωτίσουν τους δύο πρωταγωνιστές και τις εμμονές τους. Στο φόντο η μεταπολεμική Μακεδονία σε μια εποχή όπου οι θρύλοι επιβιώνουν (για λίγο ακόμα) στην καθημερινότητα των ανθρώπων, σε μια εποχή όπου τα ζώα έχουν ψυχή και η φύση «μιλά» με τα σημάδια της, σε μια εποχή όπου τα σπίτια έχουν «βουή και ήσκιους». Σε μια εποχή που ο παλιός κόσμος δεν έχει ακόμα προσαρμοστεί στις καινούργιες συνθήκες».
16.7.2009 (Κωστής Παπαγιώργης, Lifo): ο αναγνώστης θέλει λίγες σελίδες για να ξεπεράσει τις όποιες ενστάσεις του και να προσχωρήσει στη ζατελική κοινότητα με ενθουσιασμό. Θέμα της αφήγησης είναι το αίμα, κάθε νέος τοκετός προϋποθέτει και έναν θάνατο, κι όλα αυτά χωρίς τη σκιά της φολκλορικής ηθογραφίας αλλά με τον παλμό ενός πολύχρωμου υδροβιότοπου.
17.7.2009 (Λίνα Πανταλέων, Ελευθεροτυπία): “Το μυστικό που η έφηβη γράφουσα περιφρουρεί μέσω κρυπτογραφιών, δεν είναι μόνον ο έρωτας για τον «ανομάτιστο», τον θάνατο, αλλά και ο ακατονόμαστος έρωτας για τον παππού της, τον Τριαντάφυλλο”
18.7.2009 (Λώρη Κέζα, Το Βήμα): “Οι προβληματισμοί και τα θέματα δεν ακολουθούν ούτε επηρεάζονται από την επικαιρότητα, τα λογοτεχνικά κινήματα, τη θέση στα ευπώλητα, τις γεωγραφικές αποστάσεις. Καταθέτει ξανά ένα υπαρξιακό μυθιστόρημα, εμπλουτισμένο με λαϊκές δοξασίες, μυθολογικές προσαρμογές, όνειρα και παραλογισμούς.”
Πουθενά δεν διάβασα κάτι αρνητικό, πουθενά μια κάποια επιφύλαξη, λες και όλοι σαν μύγες πιάστηκαν στον μαγικό ιστό της αράχνης-Ζατέλη και παρέλυσαν μέσα στη γλυκιά νάρκωση της γραφής-της. Αν εξαιρέσει κανείς το απωθητικό μέγεθος που κάνει την ανάγνωση Γολγοθά, ούτε κι εγώ μπόρεσα να βρω κάτι αρνητικό –εκτός αν πω ότι δεν μου αρέσει αυτή η ατελεύτητη πορεία μέσα στη γραφή. Έτσι μάλλον ο αναγνώστης που θα μυηθεί στο έργο της συγγραφέως, προφανώς προετοιμασμένος, ή παραδίδεται ή παραιτείται, χωρίς να μπορεί να αρθρώσει μιλιά.

Πατριάρχης Φώτιος

23 comments:

Pellegrina said...

Καλημέρα. Με συγχωρείτε, αλλά πρόκειται για μεγάλη δημιουργό,θα έλεγα "πειραγμένα", αυτιστικά μεγάλη. Είναι αδύνατο να βρεις κάτι αρνητικό, γιατί αγνοείς τους κανόνες της. Έχει δικούς της. Εσείς (γενικός πληθυντικός) που ξέρετε τόση ξένη λογογτεχνία, με ποιον θα τη συγκρίνατε παγκοσμίως;

Το να δίνεις τέτοια μορφή πρωτεικού ΄συμπαντος στο ελληνικό χωριό και τέτοιο μεταφυσικό μέγεθος στους ανθρώπους του (ξεφεύγοντας από την παγίδα να τους δώσεις ρεαλιστικό, γιατί μάλλον -λέω- ξέρεις ότι αυτό θα είναι γελοίο)είναι μεγάλη τέχνη.

Αν ήταν μικρά κομμάτια, διηγήματα, ακόμα και μπλογκ (που σημαίνει διαφωνώ ότι δεν της ταιριάζει ο υπολογιστής, μάλλον είναι ο πιο κατάλληλος!) θα διαβάζαμε όλοι μαγεμένοι. Το μέγεθος μας απωθεί. Προσωπικά συμφωνώ εννοείται, με απωθεί και πολύ μικρότερο μέγεθος. Αλλά εγώ είμαι ένα βιαστικό παιδί της εποχής (!! -οι ηλικίες είναι σχετικές) και της πόλης, μία common sense...

υγ: είχα διαβάσει πριν χρόνια (στο διαδίκτυο)την εργασία μιας φοιτήτριας του Λομονόσοφ που συνέκρινε το θέμα "παιδιά" όπως παρουσιάζται σε τρία μυθιστορήματα επιλεγμένα παό τη διεθνή βιβλιογραφία: το ένα ήταν "ο βασιλιάς των μυγών", το άλλο δεν το θυμάμαι, το τρίτο ο Ραμάνθυς Ερέβους. Ήταν μια καταπληκτικά σύγχρονη ανάγνωση, που έδινε άλλες διαστάσεις και στη λογοτεχνία και στο παιδί! Λυπάμαι που αερολογώ, ίσως να κάνετε αναζήτηση..γράφω πρόχειρα αλλα΄είπα να το αναφέρω.

YΓ2: από ό,τι έχω ακούσει (δεν εχω χρόνο για μαζοχισμούς) κι εκείνος ο παγκοσμίως περιφημος Οδυσσέας του Τζέιμς Τζόις δεν διαβάζεται...

ναυτίλος said...

Ειλικρινά το "Και με το φως του λύκου επανέρχονται", στα 28 χρόνια που διαβάζω μετά μανίας, είναι το μόνο βιβλίο που δεν κατάφερα(!!!) να τελειώσω. Στην αρχή με είχε γοητεύσει αλλά στη συνέχεια... από την Πόλη έρχομαι και στη κορφή κανέλα. Φυσικά πέρασαν κάποια χρόνια και έχω στο νου μου ότι μπορεί να την αδίκησα γι' αυτό και σκοπεύω να ξαναεπιχειρήσω να μπω στον κόπο να την διαβάσω. Σίγουρα δεν είναι από τα βιβλία που μπορείς να τ' απορρίψεις εύκολα κι αυτό κάτι λέει...

anagnostria said...

Σεβαστέ Πατριάρχη, πολύ βοηθητική η παραπομπή σου σε επώνυμους κριτικούς για το έργο της Ζατέλη. Δεν νομίζεις ότι θα ήταν χρήσιμο να αναφερθείς και στους ανώνυμους bloggers που συχνά είναι πιο ειλικρινείς στις αποτιμήσεις τους;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anagnostria,
έχεις απόλυτο δίκιο. Κι εγώ πιστεύω -αν θες κι από ιδιοτέλεια- ότι οι ιστολόγοι λένε συχνά, συχνότατα, σπουδαία πράγματα και είναι άδικο να μην βιβλιογραφούνται. Είναι άδικο, μόνο και μόνο επειδή είναι ανώνυμοι, μόνο και μόνο επειδή δεν είναι επίσημοι, μόνο και μόνο επειδή μένουμε ως αναγνώστες στις κριτικές αυθεντίες και αδυνατούμε να εκτιμήσουμε το καλό όπου το συναντάμε.
Η μοναδική μου δικαιολογία είναι ότι πρόθεσή-μου ήταν να δείξω πόσο υποτελείς δείχνουν όλοι οι "κριτικοί" στο έργο της Ζατέλη.
Πατριάρχης Φώτιος

Vivi G. said...

Καλημέρα!
Τι εννοείς υποτελείς;
Χέρι που δεν μπορείς να το δαγκώσεις φίλα το;
Μα τι να κάνουνε εκτος από το να την μυθοποιούν; Όχι ότι τους έχω σε εκτίμηση-για να μην πω ότι δεν τους διαβάζω σχεδόν ποτέ- αλλά αυτό το "υποτελείς" δεν το καταλαβαίνω.Σιγά μην τους χρειάστηκε ποτέ...
Ποιός επ΄αμοιβή βιβλιοκριτικός αυτή την στιγμή -ακόμα κι αν είναι ο ίδιος συγγραφέας,συνδυασμό που προσωπικά τον θεωρώ αισχρό- μπορεί να καταπιαστεί σοβαρά με την Ζατέλη και κανα δυο ακόμα συγγραφείς έτσι ξεχωριστούς;
Η Ζ.Ζ. έγινε γνωστή ανάμεσα σε φοιτητόκοσμο χρόνια πριν,διαβάζαμε σαν τρελλοί τα πάντα,κυριολεκτικά τα πάντα,αλητεύαμε στα βιβλιοπωλεία στο κέντρο κι ήταν τρόπος ζωής αυτός,κάποιοι μάλιστα γράψανε κι οι ίδιοι και γράφουν ακόμα κι όταν εμφανίστηκε η Ζατέλη από στόμα σε στόμα μαθευότανε ότι κάποιο μυαλό εξαιρετικό γεννοβόλησε επιτέλους κάτι μοναδικό και το έγραψε κιόλας μοναδικά.
Πολύ αργότερα ήρθανε τα υπόλοιπα κι αυτά,τα μετά-μύθος,συνεντεύξεις,
μωβ ρουχα,7,ελάφια και ζαρκάδια- εμένα ποσώς με επηρεάζουνε.
Δικαιούται, αν τον θέλει,να συντηρεί ένα μύθο ή την γοητεία της,καλύτερη αυτή η έκφραση.
Γιατί δικαιούται;Διότι μπορεί!

Όπως καταλάβατε συγκαταλέγομαι στους αναγνώστες που τους αρέσει όχι αυτό ή εκείνο το βιβλίο της Ζατέλη αλλά η Ζατέλη συνολικά ως τώρα.

Καλό ΣΚ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Vivi,
ξαναλέω ότι το βιβλίο της Ζατέλη είναι καλό, είναι ένα έργο τέχνης. Κάποιος θα πει: "θα διαβάσω τις 100 σελίδες και αυτό μου αρκεί, πήρα τη δόση ζατελίτιδας γι' αυτήν την επταετία κι αυτή φτάνει".
Αλλά με κουράζει να υμνούμε ένα άτομο, επειδή έχει αναχθεί σε Ιερή Αγελάδα.
Όλα τα άλλα έξω από τα βιβλία-της τα θεωρώ μια εξωκειμενική αγιολογία, που μακροπρόθεσμα θα βλάψει το ίδιο το έργο-της.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Δεν απάντησα στο "υποτελείς".
Υποτελή θεωρώ όποιον -όχι από ιδιοτελείς λόγους αναγκαστικά- μαγεύεται π ρ ο κ α τ α β ο λ ι κ ά από το όνομα του συγγραφέα κι, όταν μπει να διαβάσει το βιβλίο, είναι ήδη αιχμάλωτος της αύρας-του, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να δει τα αρνητικά στοιχεία-του.
Π.Φ.

Αθηνά said...

Ανήκω κι εγώ σ' εκείνους που μαγεύτηκα και μαγεύομαι από την ατμόσφαιρα της Ζατέλη.Καταφεύγω σ' αυτήν όταν νιώθω τη ζωή μου να κατακλύζεται από την άχρωμη καθημερινότητά (μου). Μ' αρέσει το μυστηριώδες, το σκοτεινό το μυστικιστκό πολλές φορές κλίμα της, οι παράξενες εικόνες.Τη διαβάζω όπως διαβάζω τα παραμύθια , παραμύθια για μεγάλους.Ανήκει στους συγγραφείς που δεν τους ζητάς συνέπεια ούτε στο μύθο άσε που είναι πολύ δύσκολο να παρακαλουθήσεις την ιστορία, δεν τους ζητάς συνέπεια ούτε στους ανθρώπους που δημιουργεί,ως προς το χαρακτήρα τους.Για μένα είναι μειονέκτημα μεγάλο οι τόσο πολλές σελίδες,οι μισές να ήταν και πάλι θα ήταν πολλές γιατί από ένα σημείο και μετά ειναι όλα προβλέψιμα και επαναλαμβάνονται.Δεν μπόρεσα να τελιώσω ούτε το πρώτο της βιβλίο , ούτε πρόκειται να τελειώσω και το τελευταίο της, αλλά αναγνωρίζω το ταλέντο της.Συμφωνώ ότι η μυθοποίηση ή τέλος πάντων ο τρόπος που αναφέρονται σ΄αυτήν κάποιοι κριτικοί και φίλοι έμενα μ' εκανε να χάσω κάτι από από τον θαυμασμό και την εκτίμηση που είχα για τη Ζατέλη,διεργασία όχι απόλυτα ελεγχόμενη από τη λογική μου αλλά τελείως αυθόρμητα ξεπήδησε από΄μέσα μου..δε μας παρατάτε τώρα κι εσείς με τη φιγούρα της με το μαγικό της και τέτοια κι αυτά όλα γιατί αναφερόταν στην παρουσία της και όχι στο βιβλίο της.Αυτή η υπερβολή ειπωμένη μάλλον από μικρούς και ελλιπείς φίλους της κάνουν κακό στην εικόνα της.Για το τελευταίο βιβλίο της νόμισα στην αρχή πως δε θα μπορέσω να το διαβάσω , μου φάνηκαν ποι πρώτες 30 περίπου σελίδες πολύ κουραστικές και χαώδης.Μετά όμως με κέρδισε..

Anonymous said...

αυτή η "μορφή πρωτεϊκού σύμπαντος και το μεταφυσικό μέγεθος" μπορεί και να συνιστούν χαρακτηριστικά της μεγάλης τέχνης αλλά πάντως χαρακτηρίζουν τον μαγικό ρεαλισμό που οι διαπλεκόμενες δομές του-μεταποίηση του ρεαλιστικού και συμπλοκή ρεαλισμού-φαντασίας-παραμυθιού- μεγεθύνουν την ρεαλιστική οπτική. Οπότε θα συμφωνήσω ότι, άσχετα με το μέγεθος,δεν βρέθηκε αρνητική κριτική επί του λογοτεχνήματος, ένα αδύναμο, έστω, "αλλά..." που να διαρρηγνύει αυτό το ζατελικό σύμπαν, τουλάχιστον από την πλευρά της κριτικής. Μήπως και δώ, όπως και στη Δημουλά, εξωλογοτεχνικοί παράγοντες ευνοούν την θετική υποδοχή; Και δεν υπαινίσσομαι μόνον την εμπορική πλευρά του βιβλίου, το προμόσιον κλπ.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αθηνά,
αυτή η αμφίθυμη διάθεση που εντοπίζεις με καταλαμβάνει κι εμένα. Συμφωνώ και βιωματικά λοιπόν σε όσα λες.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

Καλημέρα. ¨ομως αυτό δεν συμβαίνει με τους πάντες εν Ελλάδι; Εξωλογοτεχνικά, εξωεπιστημονικά, εξω γενικώς κριτήρια; τι πάθατε ειδικά με τη Ζατέλη; παίζει κατι ιδιαίτερο που θα έπρεπε να ξερουμε;

πχ, ποιο ειναι το πραγματικό της όνομα; (ένα τόσο δημόσιο πρόσωπο, σχεδόν εθνική αξία, δεν μπορεί να θεωρεί "αδιάκριτη" μια τέτοια ερώτηση)

πράγματι τα περί "μαγικής" και λοιπές υπερβολές χαλάνε την κατάσταση, αλλά ετσι δεν είναι πάντα οι δημοσιογράφοι; για όλους γράφουν υπερβολές, σάλτσες και γενικότητες. Υπάρχει μια απλή εξήγηση νομίζω, ΔΕΝ διαβάζουν τα βιβλία. Είναι λάιφ στάιλ τύποι, πότε να προλάβουν. Το διάβασμα σημαίνει πολύωρο και καθημερινό κλείσιμο στο σπίτι..

(πολλά είπα. Δεν είναι σωστό να κρίνουμε ανθρώπους, αλλά καμιά φορά καλό είναι να θυμόμαστε στοιχειώδη πραγματα από την -συχνά αναγκαστική- ποιότητα της ζωής μας, γιατί ερμηνεύουν πολλά -και απλά.

"Μαγική Ζυράνα". Τι άλλο να πουν; Βοηθάει και το ...μοβ!

Πάπισσα Ιωάννα said...

Anonyme,
πρόσωπο και έργο: δύο διαφορετικά δεδομένα. Απλώς σήμερα, εποχή κατά την οποία ο συγγραφέας μπορεί να είναι και σταρ, διαφημίζει το έργο του και με την φυσική του παρουσία ή απουσία, με τον θρύλο του, με την αύρα του.
Πατριάρχης Φώτιος

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
1. ναι παντού κυριαρχεί αυτή η image maker τάση. Γιατί η Ζατέλη λοιπόν; για μένα ως παράδειγμα της προσωπολατρίας που υπάρχει και στη λογοτεχνία. Τίποτα παραπάνω.
2. Οι κριτικοί και οι δημοσιογράφοι δεν διαβάζουν τα βιβλία; Ας μην υπερβάλλουμε. Μπορεί να τα διαβάζουν επαγγελματικά, συντεχνιακά κ.ο.κ...., αλλά δεν έχω ενδείξεις για μια τέτοια -μαζική τουλάχιστον- προχειρότητα.
3. Το πραγματικό όνομα της Ζυράννας Ζατέλη είναι Ά ν ν α Κ α ρ α κ ό λ η.
Πατριάρχης Φώτιος

Αθηνά said...

Πιστεύω πως μια από τις καλύτερες λειτουργίες μας , που ευτυχώς ακόμε την ασκούμε είναι το εκφέρουμε άποψη όχι ως ειδικοί,γιατί όσες φορές η τέχνη χρειάζεται πολλή εξειδίκευση για να γίνει κατανοητή , τότε εγώ αρχίζω να την αμφισβητώ,λέω λοιπόν πως είναι πολύ υγιές και όμορφο να εκφέρουμε την άποψή μας , το συναίσθημα, το κάτι τις τέλος πάντων που μας αφήνει το διάβασμα ενός βιβλιου, να λέμε πως "ακούμε " τα όσα λένε οι δημοσιογράφοι και οι φίλοι κάθε "δημόσιου "προσώπου" και μια παρένθεση εδώ...Πιο δημόσιους και πιο μεγάλους θεωρώ κάποιους ανώνυμους καλούς ανθρώπους που σε όλη τους τη ζωή θα τους γνωρίσουν μόνοι λίγοι άνθρωποι..και γι' αυτό ακούω άσχημα τα πολύ μεγάλα λόγια για κάποιους που όλα είναι εύκολα , έστω κι αν τους αξίζει, έστω κι αν το πέτυχαν με τη δουλειά τους ,θα ήθελα αυτοί οι ίδιοι να συμαζεύουν τους θρύλους και τα τοιαύτα όσο ακόμα είναι ζωνατανοί γιατί σε μια ζωή τόσο γεμάτη κοντινή δυστυχία θα έπρεπε να τους πέφτει βαρύς κι ασήκωτος ένας τέτοιος τίτλος..τώρα τι να πω έχασα τον ειρμό ..Καλή λοιπόν η Ζατέλη αλλά για μένα καλύτερη αν μας παρουσιαζόταν και πιο απλή ως άνθρωπος, πιο προσιτή.Γιατί τώρα όπως και να το κάνουμε οι δημιουργοί δεν υπάρχουν μέσα στον κόσμο μόνο με τα βιβλία τους αλλά συγγρόνως και ως πρόσωπα και πολύ εκτιμώ τους δημιουργούς που μπορούν με ευχαρίστηση να περπατούν αναμεσά μας...

Pellegrina said...

Εγώ παιδιά δεν πιστέυω πως η ζατέλη ή οποιοσδήποτε άλλος συγγραφέας είναι τόσο 'σταρ" με την αρνητική έννοια. Για σιγά, δεν είναι μούβι ή τηλε σταρ ή μαϊντανοί, έχουν προσωπικότητα, αλλιώς δεν θα είχαν τέτοιο έργο. Θέλω να πω, αν η Ζατέλη είναι ε΄τσι 'απρόσιτη" όπως λέτε, τότε έτσι θα είναι ως άνθρωπος, πιθανολογώ, ανεξάρτητα από το 'συγγραφέας". Δηλαδή και μια άσημη υπάλληλος να ήταν πχ ή οποιαδήποτε άλλη αγνωστη γυναίακ, έτσι θα ήταν στη ζωή της, ένας κλειστός και απρόσιτος άνθρωπος. Μήπως είναι ολίγον "φασισμός" να απαιτούμε σώνει και καλά από τους διάσημους να "ζουν ανάμεσά μας"; μήπως είναι ειδωλοποίηση από την αντίστροφη; Κάθε άνθρωπος εχει δικαίωμα να έιναι μοναχικός!

υγ: κι εγώ είμαι! Αν γίνω ...διάσημη (λέμε!), θα απαιτείτε ξαφνικα΄στα 50 τόσα μου να γίνω "κοινωνική" και (π.χ.)μπαρόβια, δ ή θ εν για να μην είμαι "απρόσιτη'; για σκεφτείτε!

υγ2 επίσης είμαι λίγο της άποψης ότι και μια "ειδωλοποίηση" χρειάζεται! τα είδωλα (μιας κάποιας ποιότητας) είναι χρήσιμα στην κοινωνία, δημιουργούν πρότυπα.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Αθηνά και Pellegrina,
εγώ δεν θέλω ούτε διασημότητα ούτε επιδεικτική αφάνεια για το πρόσωπο του συγγραφέα. Δεν με ενδιαφέρει, δεν πρέπει να με ενδιαφέρει η Άννα Καρακόλη ως φυσική οντότητα, αλλά η Ζυράννα Ζατέλη ως πέννα ενός καλού βιβλίου. Επομένως, αρνούμαι την εικονολατρία (τι ορθόδοξος Πατριάρχης θα ήμουνα!) και επιμένω στην προσπάθεια να προσεγγίσουμε το βιβλίο ανόθευτοι από εξωκειμενικές σειρήνες. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο είναι στον απόλυτο βαθμό-του αδύνατο, αλλά τουλάχιστον μη μας προπαγανδίζουν ...τον Μεσσία.
Πατριάρχης Φώτιος

ΥΓ. Μπήκα κι εγώ (και συγγνώμη γι' αυτό) στο ίδιο τρυπάκι και αντί να ασχολούμαι με τις αρετές του έργου, συζητώ για το πρόσωπο. Τουλάχιστον το κάνω σε θεωρητική βάση, ώστε να δείξω πώς -κατά τη γνώμη μου- πρέπει να κρατιούνται οι αποστάσεις και οι ισορροπίες.

Eleni Tsamadou said...

Συνήθως συμβάινει να ασχολούμαστε με το πρόσωπο όταν δεν έχουμε να πούμε κάτι για το έργο. Σε παλιότερες εποχές δεν μας ενδιέφερε τόσο η προσωπικότητα του συγγραφέα. Για χρόνια διάβαζα τον L.Durell και ήξερα ελάχιστα για τον ίδιο.

Πάπισσα Ιωάννα said...

Ελένη,
δεν πιστεύω ότι ισχύει κατά κύριο λόγο αυτό, και φυσικά όχι για τη Ζατέλη. Περισσότερο πιστεύω είναι η προσωπολατρία της εποχής και ταυτόχρονα η κυριαρχία της "εικόνας", είτε της οπτικής τύπου τηλεόρασης, είτε της "ιματζικής". Είναι η κυριαρχία του προσώπου πάνω στο κείμενο, όσο καλό κι αν είναι το τελευταίο. Είναι η ανάγκη του μέσου αναγνώστη αλλά και όχι μόνο να σκέφτεται τον συγγραφέα, συχνά και λανθασμένα, να τον ταυτίζει με τον πρωταγωνιστή, να θέλει ένα πρόσωπο με τον περικείμενο θρύλο του να τον τραβήξει, πριν αγοράσει το βιβλίο. Κι αυτός ο θρύλος της Ζατέλη συντηρείται καλά: σήμερα την είδα στην κορυφή των ευπώλητων, πράγμα καθόλου αναπάντεχο.
Πατριάρχης Φώτιος

Pellegrina said...

τελικά, να το διαβάσουμε;

αν το διαβάζουν ΄τοσοι πολλοί, γιατί εμείς "δεν μπορούμε";

υπάρχει περίπτωση να το αγοράζουν χωρίς να το διαβάζουν; γιατί;

Πάπισσα Ιωάννα said...

Pellegrina,
αν αντέχεις τις άπειρες σελίδες και προχωράς, όπως λέει η Αθηνά, μένοντας δηλαδή στη γοητεία της ανάγνωσης και όχι στην πλοκή ή στην πίεση της δράσης, τότε ναι.
Ή ακόμα καλύτερα να το δανειστείς από κάποιον, γιατί είναι και ακριβό, και να διαβάσεις όσο αντέξεις.
Πατριάρχης Φώτιος

Anonymous said...

Σίγουρα πρόσωπο και έργο δύο διαφορετικά πράγματα. Και για αυτό δεν θεωρώ "φυσικό" ο δημιουργός να γίνεται σταρ και να διαφημίζει το προιόν του. Οπως και ο Παναγιώτης Κονδύλης δεν ήθελε να μπει φωτογραφία του στο αυτί των βιβλίων του λέγοντας ότι δεν ενδιαφέρει τον αναγνώστη το πρόσωπο αλλά το έργο.Έτσι θα έπρεπε να συμβαίνει. Κιούτε τα βιογραφικά να επηρεάζουν τόσο την αναγνωσιμότητα ενός βιβλίου-λέω τόσο γιατί καθόλου είναι δύσκολο π.χ. βλ. Καρυωτάκη-.

Anonymous said...

Καλησπέρα σε όλους.
Σε εσάς βρήκα τα καλύτερα σχόλια και "κριτικές" για το συγκεκριμένο βιβλίο (για άλλο, δεν έψαξα)!
Είμαι μια απλή, σκέτη αναγνώστρια. Δεν γνωρίζω να αναλύω, δεν έχω γνώσεις...συγγραφικής και δεν έχω αποφασίσει αν μου αρέσει η Ζ.Ζ….
Μου αρέσει να διαβάζω μεγάλα και "αργά" βιβλία, τα δικά της με άφησαν νοκ άουτ....
Μου αρέσει το "μεταφυσικό μέγεθος που δίνει στους χαρακτήρες της".
Με ξετρελαίνει που η διήγηση της ακολουθεί τον ρυθμό και το ύφος της πραγματικής ζωής:οι ήρωες της σκέφτονται, ενεργούν και κινούνται σε πραγματικούς χρόνους και με εντελώς ρεαλιστικό τρόπο! Τίποτα ψεύτικο ή στημένο!
….εκτός από ένα πράγμα και γι αυτό ήθελα να σας ρωτήσω…. Δεν είναι κουραστικό να διαβάζουμε στα βιβλία για αυτές τις μυστήριες, γοητευτικές, απρόσιτες φιγούρες που όλοι τις θαυμάζουν, όλοι τις ζηλεύουν, όλοι θέλουν να είναι κοντά τους και αυτές δεν «δίνονται» πουθενά παρά μόνο σε ένα μακρινό, άπιαστο έρωτα που συντηρούν σε όλη τους τη ζωή? Πεζή, ωμή πραγματικότητα δεν ζουν αυτές? Μετριότητες ή συμβιβασμούς δεν αναγκάζονται να κάνουν? Αδιαφορία ή αντιπάθεια δεν παίρνουν από κανένα? Όλοι μαγεύονται από το… διαφορετικό βλέμμα τους ?
Και τώρα που το θυμήθηκα, χωρίς να θέλω να βεβηλώσω τα αξιόλογα δικά σας σχόλια με τις δικές μου ανοησίες, αλλά για να το βγάλω επιτέλους από μέσα μου: ας πει κάποιος στους συγγραφείς ότι δ ε ν υ π ά ρ χ ο υ ν γκρίζα μάτια! Κι αν υπάρχουν, είναι ελάχιστοι αυτοί που τα έχουν και επομένως δεν γίνεται να είναι όλοι δικοί τους ήρωες!

Anonymous said...

Καλησπέρα,
Μόλις τελείωσα (χθες, δηλαδή) το βιβλίο της Ζατέλη. Η αλήθεια είναι ότι με κούρασε. Δεν έμοιαζε να καταλήγει πουθενά, ενώ το προτελευταίο κεφάλαιο με την εκτεταμένη αναφορά στην "πρακτική" και στα ματζούνια της, δεν ξέρω, τί προσέφερε (ίσως, ότι το παρελθόν δεν ήταν τόσο καλό, όσο το εξιδανικεύουμε· η ιατρική σήμερα κάνει σχεδόν "θαυματα") και θα μπορούσε, εάν δεν έλειπε τελείως να ήταν μικρότερο.
Αυτό, που είναι ωραίο στην Ζατέλη, είναι ότι παρουσιάζει μια Ελλάδα έξω από το κλισέ του φωτός και του ήλιου.